Өнөөдөр хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд чиглэсэн "Хамт олонд түшиглэн сэргээн засах, хамт олонд хамруулан хөгжүүлэх хандлагын сайн жишээ" олон улсын семинар зохион байгуулагдлаа. Энэхүү семнарт Ази Номхон далайн 43 орны 100 гаруй төлөөлөгчид оролцож өөрийн орны туршлага санаачлагаас хуваалцсан юм.

Монгол Улсад 1991 оноос Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүсийг хамт олонд түшиглэн сэргээн засах хөтөлбөр хэрэгжиж эхэлсэн бөгөөд 2011 онд энэхүү хөтөлбөр нь Засгийн газрын үндэсний хөтөлбөр болсон байна. Энэхүү уулзалтыг Италийн АИФО олон улсын байгууллага, Тэгш нийгэм Холбоо ТББ, Монголын бие даан амьдрах төвүүдийн Үндэсний холбоо хамтран зохиож байгаа юм.

АИФО байгууллагын Монгол дахь суурин төлөөлөгч Д.Тулгамаа "Энэхүү семнарын зорилго нь Ази, Номхон далайн бүсийн түвшинд хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүсийг хамт олонд түшиглэн хэрхэн хөгжүүлэх, тэдэнд тулгарч буй саад бэрхшээлийг хэрхэн шийдвэрлэх талаар туршлага солилцох юм. Өнөөдөр зөвхөн Монгол төдийгүй дэлхийн олон оронд хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд нийгмээс тусгаарлагдаж, эрх нь зөрчигдсөөр байна. Тэдэнд зориулсан тусгай сургууль, тусгай ажлын байр гэх мэт тусгай орчноос илүүтэй хүн бүхэнд хүртээмжтэй орчинг бүрдүүлж чадвал нийгмийн бэрхшээл саад үгүй болно" гэсэн юм.

МУ-ын Хөдөлмөрийн тухай Хуулийн 116-р зүйлд 25 ба түүнээс дээш ажилчинтай аж ахуй нэгж, байгууллагууд хамгийн багадаа нэг хөгжлийн бэрхшээлтэй хүнийг ажиллалуулах заалт байдаг. 

Харин манай улсад энэхүү хуулийн хэрэгжилт хэр байдаг талаар Түгээмэл Хөгжил ТББ-ын тэргүүн Ч.Ундрахбаяраас асуухад "Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэн тухайн байгууллагад дарамт, төвөг болдог. Төрөөс хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэнийг ажилд аваагүй байгуулагуудыг торгохоос илүүтэй, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэнийг ажилд авсан бол татварын хөнгөлөлт үзүүлэх зэргээр дэмждэг байвал энэ тийм хүндрэлтэй зүйл биш. Мөн төрийн бодлого яавал тухайн хүнийг эрүүл саруул болгох вэ гэдэгт чиглэж, хөрөнгө мөнгөө төсөвлөдөг. Гэвч нэгэнт хараагүй болсон хүн хичнээн үйлчилгээ аваад хараа орогүй шүү дээ. Тэгэхээр хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд тулгарч буй нийгмийн биет болон биет бус саадыг арилгахад төрийн бодлого чиглэх хэрэгтэй. Хичнээн хууль байлаа гээд нийгмийн сэтгэлзүй өөрчлөгдөхгүй бол энэ хууль цаасан дээрх бичиг төдий л болж хувирна" гэсэн юм.  

АИФО байгууллагын Монгол дахь суурин төлөөлөгч Д. Тулгамаа "Харамсалтай нь энэ хуулийн хэрэгжилт маш муу байна. Монголд хөгжлийн бэрхшээлтэй хүнийг хөдөлмөрийн чадвараа алдсан байдлаар нь тодорхойлдог. Харин олон улсад тухайн хүнд ямар чадвар байгаагаар нь үнэлдэг.  Бидний үнэлгээний систем буруу байна шүү дээ. Жишээ нь албан байгууллагууд хөдөлмөрийн чадвар 70%-ийн алдагдалтай бол ажилд авдаггүй. Тэргэнцэртэй хүнийг гэтэл 100% хөдөлмөрийн чадвараа алдсан гэж үздэг. Гэтэл тэргэнцэртэй хүнд хийж чадах маш олон ажил бий" гэсэн юм.

Түүнчлэн хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд зориулсан бодлого, хуулийг боловсруулахдаа тэдний төлөөллийг оролцуулах нь чухал байдаг. Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн асуудлыг тэдэнгүйгээр шийдвэрлэх нь учир дутагдалтай гэдгийг семнарт оролцогчид онцолж байлаа.

Б. Сарангэрэл

Х.Үүрийнтуяа