1 Хинду

Хинду бол Энэтхэгээс гаралтай шашны урсгал. Энэ нь дан ганц шашин гэхээс илүүтэйгээр Энэтхэгчүүдийн бие биетэйгээ ямар нэгэн байдлаар холбогддог олон шашны урсгалын нэгдэл гэж хэлж болно.

5 мянган жилийн тэртээгээс Кришна гэх мэргэн ухаанаараа алдаршсан бурхнаас эхлэлтэй бөгөөд түүний дахин мэндэлсэн дүр нь Вишну юм. Тэрээр бүх амьд биетийн үйлийн үр гэх зүйлийг номлодог ба тэр нь тухайн хүний үйлдлээс хамаарч хожим өөрт нь буух үр дүн гэсэн санааг агуулдаг бөгөөд хувь заяаныхаа дагуу амьдрах хэрэгтэй. Хүн үхсэн хойноо хойд дүрээ олох бөгөөд шинэ амьдралдаа ямар амьдрах нь өмнөх амьдралдаа хэр их бусдын төлөө сайн сайхан зүйл хийснээс нь хамаардаг гэж уг шашинд сургадаг байна.

Хинду шашинд Брахман бол бүх юмс, харин Брахман дотор орших бурхад нь соёл уламжлалаасаа хамаарч өөр өөр байна гэж үндсэндээ номлодог. Тэрхүү бурхдаас нь дурдвал бүхнийг бүтээгч Брахма, брахманы бүтээсэн бүхнийг хамгаалагч Вишну, ертөнц нэгэнт бүтээгдсэн учир устгагдах ёстой хэмээн орших Шива. Заан толгойтой Ганеша нь эрдэм мэдлэг болон амжилтын бурхан, Дурга нь зөв шударгыг хамгаалж мууг гэсгээгч дарь эх юм. Хинду бол дэлхийн 3 дахь хамгийн том шашин. Ихэнх итгэгч нар нь Энэтхэгт байдаг ч гэсэн дэлхийн бүх тив дээр Хинду шашинтай хүмүүс амьдардаг. 

2 Буддизм

Манай монголчуудын голчлон шүтдэг энэхүү шашин нь анх 2,500 жилийн өмнө Энэтхэг улсын умард хэсэгт орших одоогийн Балбын Лумбинид Сиддарта Гаутама гэдэг хүн үүсгэсэн билээ. Баян хааны хүү болон мэндэлсэн Сиддарта Гаутама нь төрсөн цагаасаа хангалуун амьдарсан бөгөөд хүүхэд наснаасаа оюун ухаан нь тухайн үеийн мэргэдээс илүү, зан ааш нь цовоо сэргэлэн байв. 

Хаан эцэг нь Сиддарта хүүдээ хорвоогийн муу муухайг харуулахгүйг хүсэж ордноосоо гаргадаггүй байсан боловч нас биед хүрсэн хойно нь гаргахад тэрбээр энэ хорвоогийн зовлон зүдүүрийг өөрийн нүдээр харсан аж. Үүнээс хойш тэрбээр хөрөнгө, эрх мэдэл, тачаалыг умартан  бүх зовлон зүдүүрийг арилгахын тулд даяанч болсон юм. 

Даяанчлан явахдаа тэрбээр олон мэргэд, багш нартай учирч номлол сургаалыг нь сурсан ч хэт хатуу дэг жаягийн тэд мөрдөж байсан тул сэтгэлд нь нийцээгүйн учир Неранжана голын эрэг дээр нэгэн модны ёроолд бясалган суух болжээ. Бясалган сууж байхдаа Сиддарта Гаутама гэгээрэлд хүрсэн ба тэр цагаас хойш Будда буюу Сэрж сэхээрсэн/Ялж төгс гэгээрсэн гэдэг нэрээрээ алдаршсан юм. 

Тэрээр бүх амьд бие зовох тавилантай хэмээн айлджээ. Үүний учир шалтгаан нь бусдаас өөрийн хүсэл хэрэгцээнийхээ төлөө авах эд зүйл, сэтгэл ханамжаас болдог хэмээн Бурхны шашинд номлодог. Хэрэв бид өөрсдийн шуналаа дарж чадваас хэн ч бай зовлон зүдүүрийг гатлах болно гэдгийг Будда номлосон юм. Элбэг дэлбэг, оргүй хоосон хоёрын дундах зам нь хүнийг аз жаргалтай байлгах гол арга гэдгийг тэр ухаарч, өөрийн ойлгосноо бусдад сургахаар дахин даяанчлах болсон ажээ. 

Бусдад өөрийнхөө сургаалыг номлон явахад түүнийг дагах шавь нар олширч Буддагийн үгийг олон хүнд хүргэсэн ажээ. Будда хүний жам ёсоор нас барсан бөгөөд, түүний сургаал нь өдгөө бүхэл бүтэн шашин болтлоо дэлгэрчээ. Зүүн Азийн орнуудаар голчилсон Буддизм нь дэлхий нийтэд дэлгэрсэн томоохон шашин юм.

3 Христ

Есүс Гэгээн Мариагаас төрсөн бөгөөд 30 нас хүрээд бусдад бурхны үгийг түгээгч гэж өөрийгөө зарлан хүмүүст өөрийн “эцгийн” сургаалыг дэлгэрүүлж эхэлжээ. Түүний эцэг бол хэн бүхэнд нээлттэй, энэрэнгүй, хайрлагч нэгэн хэмээн тэр хэлж, өөрийн хаант улсдаа нүгэлтэй, гадуурхагдсан, өвчин зовлонтойгоос үл хамааран хэн бүхнийг урьж цугтаа хоол иддэг байжээ.

Гурван жилийн дараа түүний нэр хүнд Ромын Эзэнт Гүрний анхаарлыг татаж, Есүсийг барьж аван, загалмай дээр цовдолж алсан юм. Есүсийг оршуулсны хэд хоногийн дараа нэгэн эмэгтэй түүний булш хоосон байгааг хараад түүнийг эргэж амилсан гэж бусдад тараажээ.

Есүс дахин амилсныхаа дараа итгэгч нартаа “Би та нарыг хайрласан шиг, та нар өөрсдийгөө хайрлагтун” гэж нэг л сургааль айлдсан гэдэг. Христчүүд Есүсийн төрсөн өдрийг 12 сарын 25-нд тэмдэглэж, Есүсийн дахин амилсан өдрийг “Улаан өндөгний баяр” болгон тэмдэглэдэг. Дэлхий даяар 2 тэрбум гаруй Христчүүд байдаг. Энэ бол хамгийн өргөн дэлгэрсэн шашин юм.

4 Ислам

Үүсэл гарал нь нэн эртнийх гэдэг ч 7-р зуунд Ислам шашныг үүссэн гэж эрдэмтэд тодорхойлдог ба үүгээрээ томоохон шашнуудын хамгийн залуу нь юм. Одоо цагийн Мекка хотод уг шашны эхлэлийг 1400 жилийн өмнө номлогч Мухаммед тавьсан бөгөөд өдгөө дэлхий даяар түүний номлол тархсан билээ. 

"Ислам" гэдэг нь "Албадлагагүйгээр бурхныг дагах" гэсэн утгатай. Ислам шашинтныг муслим гэж нэрлэдэг бөгөөд муслим хүмүүс Бүхнийг мэдэгч Аллах тэнгэрт итгэдэг. 

Жудизм, Христ болон Ислам нь үүсэл нэгтэй бөгөөд он цагийн эрхэнд тусдаа шашны урсгал болон өөрчлөгдсөн. Исламын бичээс болон уламжлалд дурдсанаар 610 онд Муххамедийг агуйд бясалган суухад түүн дээр Габриел нэртэй тэнгэрийн элч ирэн Аллах тэнгэрийн үгийг бусдад түгээхийг тушаасан гэдэг. 

Тэрхүү үг нь яруу найргийн хувьд маш гоёмсог, утга төгөлдөр, мөн Мухаммед наймаачин нэгэн байсан тул олон хүмүүс Мухаммедын хэлж буй үгсийг үнэхээр бурхны үг юм байна гэж бодох болжээ. Тэдгээр итгэгчид нь анхны Муслимчууд болсон. 

Аллах бурхны үг Мухаммедаар дамжуулагдан 23 жилийн турш бусдад хүрсэн бөгөөд тэр болгоныг бичиж тэмдэглэсэн номыг Коран гэж нэрлэдэг. Энэхүү номыг Араб хэлэн дээрх хамгийн гоёмсог яруу найруулгатай ном гэж үздэг. Дэлхий дээр одоогийн байдлаар 1.2 тэрбум Исламын шашинтай хүмүүс байгаа аж.

Эх сурвалж: Ted videos, Wikipedia, Religion.com