Түүхийн цаг үе бүрд байгалийн гамшиг, газар хөдлөлт, галт уул, дайн тулаан гэх мэт ямар ч хүчин зүйлс халдварт өвчний хэмжээнд хор хохирол учруулж байгаагүй билээ.
Өнгөрсөн жил тархаж эхэлсэн Ковид-19 хүн төрөлхтнийг одоо хэр нь халдварт өвчний эсрэг сул дорой байгааг харуулж өгсөн билээ. Энэ оны 3-р сарын 26-ны байдлаар 470,000 гаруй батлагдсан тохиолдлууд бүртгэгдэж, дэлхийн хэмжээнд 20,000-с олон хүн нас бараад байгаа юм.
Үй олноор хөнөөгчид.
Шумууланд хазуулснаас үүдэлтэй хумхаа өвчнийг авч үзье. Уг өвчин нь одоо ч гэсэн хүн төрөлхтөнд аюул занал учруулсаар байгаа бөгөөд хэдэн мянган жилийн турш биднийг ангуучилж байгаа билээ. Гэсэн хэдий ч анагаах ухааны хурдацтай хөгжлийн ачаар сүүлийн хорин жилд уг өвчнөөр амиа алдах эрсдэл тодорхой хувиар буурсаар байгаа билээ. Хэдий тийм ч уг өвчнөөр жил бүр хагас сая хүн амиа алдсаар л байна.
6-р зуунд тархсан Юстины халдвар 50 орчим сая хүний амийг авч одсон билээ. Тухайн үеийн нөхцөлөөр бол бараг л дэлхийн хүн амын талыг нь хиар цохисон гэсэн үг. Дараагаар нь 14-р зуунд Европ дахинаа Хар тахал гэдгээрээ мэдэгдсэн халдвар 200 орчим сая хүний амийг авч одсон. 20-р зуунд цэцэг өвчин ч мөн 200 сая давсан хүний алтан амийг эрстүүлж байсан билээ. Мөн 1918 онд Испани ханиад буюу H1N1 вирусээр 50-с 100 сая хүн нас барж байсан нь Дэлхийн нэгдүгээр дайнд амь насаа алдсан хүний тооноос ч илүү байсан юм. Уг вирус нь дэлхий дээр амьдарч байсан хүн амын гуравны нэг хувьд халдварлаж байсан юм.
Харин ХДХВ- буюу ДОХ өвчнөөр аль хэдийн 75 сая хүн халдварлаж цаашид ч нэмэгдсээр байгаа бөгөөд аль хэдийн 32 хүний амь насыг авч одсон билээ.
Эмгэг төрүүлэгчид олон хүнд тархаж, олон хүний амь насыг авч оддог учир шалтгаан нь өөрөө өөрийгөө хувилж чаддагт оршдог. Энэ онцлог нь хүн төрөлхтөнд заналхийлдэг бусад аюулаас тусад нь авч үзэх шалтгаан болдог. Өвчнөөр халдварласан биетэд үүсдэг шинж тэмдэг нь цаашид бусад биетэд халдвар тарааж эхэлдэг учраас бусад гамшгийн адил таслан сэргийлэхэд их хүндрэлтэй байдаг.
Олон цэрэг зэвсгийн хүчнүүд халдварт өвчнийг дайны зэвсэг болгож ашиглахыг оролддог нь тийм ч гайхмаар хэрэг биш юм. Дайны үед олон тооны цэргүүд тулаанд амь үрэгдэхээс илүүтэй халдварт өвчний нөлөөгөөр амь насаа алддаг байна. Мөн түүнчлэн халдварт өвчин нь эдийн засгийн хувьд тун ашигтай зэвсэг болох юм.
Хүн төрөлхтөн 19-р зууны эхэн үед халдварт өвчин болон бусад зүйлсийн байнгын дарамт дор амьдарч байсан бөгөөд дэлхийн хэмжээнд дундаж наслалт 29 нас байлаа. Маш олон тооны хүмүүс бага насандаа өвчин эмгэгээс болж нас барж байв.
Сүүлийн 50 жилийн дотор хүн төрөлхтний тоо толгой 2 дахин өссөн
Бид хэдийгээр халдварт өвчний эсрэг тэмцэх аргачлал дээр ахиц гаргаж байгаа ч хамгийн гол асуудал нь хүн төрөлхтний маш хурдацтай өсөлт нь хүн амын тоог хэт нэмэгдүүлснээр халдварт өвчин тархах эрсдэлийг улам нэмэгдүүлсээр байгаа юм.
1928 онд пенциллинийг нээж илрүүлснээс хойш олон төрлийн антибиотикууд хэдэн зуун сая хүний амь насыг аварсаар байна, гэсэн ч эдгээр өвчнүүд жил ирэх тусам эмнд дасалтай болж, антибиотик эсэргүүцэх чадвар нь нэмэгдсээр байгаа юм. 2018 оны судалгаагаар зөвхөн Европ тивд гэхэд л жилд 33,000 хүн эмэнд дасалтай өвчнүүдээс болж нас барсаар байна.
1918 он H1N1 өвчний үед 50-100 сая хүн амь насаа алдсан
1950-д он, полио вакцинийг гаргаж авахаар судлаж байгаа нь
Ухань хотын эмчилгээний баг сэхээн амьдруулах тасагт орж ажилаа эхлүүлэхээс өмнө
2013 онд Дэлхийн банкнаас гаргасан судалгаагаар 1918 оны Испанийн ханиадны улмаас дэлхийн хэмжээнд 4 их наяд ам.долларын хохирол учирсан бөгөөд энэ нь одоогийн Япон улсын ДНБ-тэй тэнцүү юм. Харин одоогийн байдлаар ковид-19 өвчний нөлөөгөөр учирсан хохирол аль хэдийн нэг их наяд ам.долларын босго даваад байгаа юм.
Вирусийн халдвар бидний эргэн тойронд тархаж эхэлсэн үед бидний авч хэрэгжүүлж чадсан хамгийн үр дүнтэй арга бол нийгмийн үйл ажиллагааг хааж, хөл хорио, хилийн хорио тогтоож халдварыг цаашид улам даамжрахаас сэргийлж байна. Гэсэн хэдий ч бид цаашид зөвхөн өвчнөөс сэргийлж амьд үлдэхийн төлөө тэмцэх биш, харин үүнийг даван туулж, эмчилж, цаашид ижил зүйлсээс урьдчилан сэргийлэхийн төлөө хөгжиж, өөрчлөгдөх хэрэгтэй.
Эх сурвалж: BBC
