Хэдэн арван жил ашиглаж ирсэн уламжлалт гал тогооны хэрэгслүүд нэгэнт өөрчлөгдөөд эхэлсэн. Эдгээрийн нэг жишээ нь одоо үед айл бүхэнд байх богино долгионы зуух билээ. Уг бүтээл нь ажил ихтэй, хоол хийх завгүй, эсвэл хоол хийж чаддаггүй хэн нэгний хувьд авралын од л гэсэн үг.
Гэхдээ одоог хүртэл эргэлзээтэй байдаг, хоорондоо үүн дээр санал зөрөлдсөөр байдаг нэг зүйл бол богино долгионы зуух хортой юу?
ДЭМБ-н мэдээлж байгаагаар зохих ёсоор нь ашиглах үед гарах ямар нэгэн сөрөг нөлөө байхгүй гэж мэдэгдээд байна. Гэсэн хэдий ч үүнтэй санал нийлдэггүй хүмүүс богино долгионы зууханд боловсруулснаар хүнс шим тэжээлээ алддаг, эсвэл хуванцар саванд хийж халааснаар дааврын өөрчлөлт орно гэх мэт сэтгэгдлүүд хэлдэг.
Тийм учраас эдгээр асуудал дээр дэлгэрүүлж цааш нь тайлбарлая.
Амин дэм алдах
Зарим судалгаанаас үзэхэд богино долгионы зууханд боловсруулснаар цөөн төрлийн ногоо амин дэмээ алддаг байна. Жишээ нь брокколиг буцалгаж боловсруулснаас даруй гурав дахин их хэмжээгээр ашигтай амин дэмээ алддаг гэж үзээд байсан юм.
Гэсэн хэдий ч 2019 онд хийсэн судалгаагаар өмнөх судалгаа хүнсийг боловсруулах шаардлагатай хугацаа зэргийг нь өөрчилж үзсэн бөгөөд богино долгионы зууханд хүнсийг богино хугацаагаар боловсруулах нь ашигтай болох нь илэрсэн юм. Уг туршилтаар брокколиг нэг минутын турш боловсруулсан бөгөөд дараа нь ашиг шимийг нь үзэхэд жигнэж болгосноос ч хавьгүй өндөр байсан ажээ.
Уг туршилтыг удирдан явуулсан АНУ-н ХАА-н яамны харьяа Белтсвилл дахь Хүний Биед хэрэгтэй амин дэм судлалын хүрээлэнгийн ахлах судлаач Ву Сиан Ли: Хүнс бүхэн өөр өөр ширхэг болон амин дэмтэй байдаг. Гэхдээ ерөнхий тохиолдолд хүнсний ногоог богино долгионы зууханд боловсруулах нь маш ашигтай. Зуухны долгион хүнсний ногооны эсийг зөөллөж, амин дэм зэргийг нь илүү хялбараар ялгаруулах боломжтой болдог. Гэхдээ мэдээж бүх ургамал хоорондоо адилгүй, гэсэн хэдий ч ихэнх ургамлыг боловсруулах арга нь богино долгионы зууханд болгосон нь хамгийн ашигтай гэжээ.
Өөр нэгэн судалгаагаар эрдэмтэд богино долгионы зуух, чанасан болон жигнэсэн гурван төрлийн байдлаар бууцай, чинжүү, брокколи, ногоон шош гэх мэт хүнсний нийлэг ургамлуудыг боловсруулж хооронд нь харьцуулж үзэхэд богино долгионы зууханд боловсруулсан нь хамгийн ашигтай байв.
Хуванцар саванд халаах
Бид богино долгионы зууханд хоол халаахдаа ихэвчлэн хуванцар саванд хийж халаадаг. Гэхдээ зарим эрдэмтэд энэ нь аюултай байж болох талаар сануулдаг. Жишээ нь богино долгионы зууханд халаах зориулалтгүй хуванцар савыг халаах үед полимерийн улмаас зөөлөрч, уян болж мөн түүнчлэн зарим төрлийн химийн бодис ялгаруулж эхэлдэг байна.
2
011 оны судалгаагаар эрдэмтэд хүнс хадгалах зориулалт бүхий 400 төрлийн хуванцар сав авч судалгаа хийсэн бөгөөд тэдгээрийн ихэнх хэсэг нь химийн бодис ялгаруулж байгааг олж мэдсэн юм. Эдгээр химийн бодисууд нь ихэвчлэн бидний бодисын солилцоонд муугаар нөлөөлж, цусны даралт болон инсулины хэмжээнд нөлөө үзүүлж астма үүсгэх зэрэг муу нөлөөтэй байсан бөгөөд хамгийн хүнд хэлбэр нь тугалгын булчирхайн хорт хавдар үүсгэх чадвартай байж.
Эдгээр төрлийн хуванцар нь заавал хүнсэнд хүрсэн байх шаардлагагүй бөгөөд, таглаж тавьсан таг хүртэл ижил нөлөөтэй байдаг байна. Тийм учраас эрдэмтэд зөвхөн богино долгионы зууханд хүнс халааж хэрэглэх зориулалт бүхий хуванцар савнуудыг санал болгож байгаа юм.
Аюулын төвшнийг хамгийн их бууруулах боломж нь хуванцраас өөр керамик зэргийн материалыг сонгох нь зүйтэй юм.
Мөн түүнчлэн хуванцар сав ашиглахаас гадна дулааны хэм тааруулах ч нэн шаардлагатай гэнэ. Хоолыг гүйцэд халаалгүй эсвэл хэт халааж идэх нь бас эрсдэлтэй ажээ. Тийм ч учраас хоолыг дахин халааж байгаа бол зайлшгүй 82 градус орчим хүртэл халаах хэрэгтэй бөгөөд, ингэснээр бактери, нян зэрэг нь устдаг байна.
Цацрагийн аюулд санаа зовдог иргэдийн хувьд эрдэмтэд үүнийг ямар ч аюулгүйг баталж байна. Богино долгионы зуух нь бага даралтын соронзон давтамжаар ажилладаг бөгөөд эдгээр нь радио болон гэрлийн шилтэй ижил аргаар ажилладаг гэсэн үг юм.
Эх сурвалж: BBC
