CAAК ӨНЦӨГ: Коронавирусын вакцины эргэн тойронд
Өчигдрийн байдлаар дэлхийн хэмжээнд 59.7 сая хүн коронавирусын халдвараар өвчилж, 1.4 сая хүн нас баржээ. Ийм аюултай вирустай хүн төрөлхтөн өнгөрсөн нэгдүгээр сараас хойш тэмцэж байна. Олон оронд хөл хорио тогтоож, онц байдал зарлан арга хэмжээ авч байгаа ч вирусын тархалт хүрээгээ тэлсээр. Хүний амь эрсэдсээр байгаа нь харамсалтай. ДЭМБ-аас өвчний эсрэг хамгийн үр дүнтэй арга нь вакцин болохыг аль хэдийнэ хүлээн зөвшөөрсөн. Тиймээс коронавирусын эсрэг вакцинуудын талаарх мэдээллийг тоймлон хүргэж байна.
- Барууны эрдэмтэд: Ирэх онд вакцин бэлэн болно
Дэлхийн өнцөг булан бүрт судлаачид коронавирусын эсрэг вакцины судалгааг хийж байна. Эмнэлзүйн судалгааны нэгдсэн сангаас харахад давхардсан тоогоор 172 судалгааг судлаачид эхлүүлжээ. Эдгээрээс 80 нь нэлээд идэвхитэй төвшинд ажиллаж байгаа юм. Мөн ДЭМБ-ын мэдээллээр 165 гаруй вакциныг судлан хөгжүүлж байгаа бөгөөд одоогоор 27 вакцин хүн дээр хийх эмнэлзүйн туршилт судалгааны шатанд байгаа юм. Вакцин хүмүүст хүрэхээс өмнө олон жилийн судалгаа, шинжилгээ шаарддаг. Тиймээс барууны эрдэмтэн судлаачид дараа жил гэхэд коронавирусын эсрэг аюулгүй, үр дүнтэй вакцин бэлэн болно гэж мэдэгдсэн байдаг. Одоогийн байдлаар ДЭМБ-ээс хүлээн зөвшөөрсөн вакцин гараагүй байна.
- Вакцин ямар замыг туулж, баталгааждаг вэ?
Эмнэлзүйн хувьд дөрвөн шатны судалгааг хангаж байж, вакцин бүрэн баталгааждаг. Коронавирусын вакцин ч ялгаагүй гэнэ. Тухайлбал, эмнэлзүйн өмнөх шатанд судлаачид хулгана, сармагчин зэрэг амьтад дархлааны хариу урвал үзүүлэх эсэхийг судалдаг. Улмаар дараа нь цөөн тооны хүмүүст өгч, аюулгүй байдал болон дархлааны тогтолцоог идэвхжүүлдэг болохыг баталдаг. Харин эмнэлзүйн судалгааны хоёрдугаар шатанд хүүхдүүд, ахмад настан гэх мэт бүлэгт хуваагдсан олон зуун хүмүүст өгөх ба эдгээр бүлэгт вакцины үйлчлэл өөр байгаа эсэхийг судалдаг.
Вакцины туршилтын үйл явц нь дараах 5 үе шаттай:
- Эхэн үеийн туршилт буюу амьтан дээр турших туршилт
- Эмнэлзүйн туршилтын 1-р шат буюу вакциныг цөөн тооны хүнд аюулгүй тунгаар туршиж, дархлааны системийг идэвхжүүлдэг болохыг тогтооно
- Эмнэлзүйн туршилтын 2-р шат буюу вакциныг хүүхэд, ахмад настан зэрэг янз бүрийн бүлгийг хамруулан хэдэн зуун хүнд өгч туршиж, эдгээрт ялгаатай үйлдэл үзүүлж байгаа эсэхийг тогтооно. Эдгээр туршилтын үед вакцины аюулгүй байдал, дархлааны системийг идэвхжүүлэх чадварыг туршина.
- Эмнэлзүйн туршилтын 3-р шат буюу вакциныг олон мянган хүнд өгч авсан туршилтын сайн дурын хүмүүстэй харьцуулахад хэдэн хүн халдвар авахыг туршина. Энэ шатны туршилтаас вакциныг коронавирусаас хамгаалах боломжтой эсэхийг тодорхойлно.
- Хүлээн зөвшөөрөх буюу батлах шатанд улс орнууд холбогдох байгууллагууд өмнөх шатны туршилтын үр дүнг хянаж, вакциныг батлах эсэхээ шийднэ. Цар тахлын үед вакцинд албан ёсны зөвшөөрөл авахаас өмнө яаралтай шаардлагаар хязгаарлагдмал хүрээнд зөвшөөрөл авч болно. Үүнийг “Эрт үеийн буюу хязгаарлагдмал хүрээнд хүлээн зөвшөөрөх” шат гэж нэрлэдэг.
Энэ оны зургадугаар сард Америкийн эм хүнсний агентлаг вакцин хийлгэсэн хүмүүсийн хамгийн багадаа 50 хувийг хамгаалж чадвал үр дүнтэй гэж тэмдэглэсэн байна. Хамгийн сүүлийн буюу гуравдугаар шатанд судлаачид олон мянган хүнд вакцин эсвэл вакцинтай адилхан харагдах боловч ямар нэг идэвхит бодис өгч хоёр бүлгийг харьцуулан судална. Вакцин хэрэглэсэн хүмүүсийг нөгөө бүлэгтэй харьцуулахад халдвар авах нь бага байгаа эсэхийг хардаг. Энэ шатны судалгаагаар вакцин нь коронавирусаас хамгаалж байгаа эсэхийг тодорхойлох боломжтой. Мөн улс орнуудын эмийн агентлагууд дээрх судалгаануудын үр дүнг авч үзэж, хянаад тухайн вакциныг олон нийтэд хэрэглэх зөвшөөрөл олгох эсэхээ шийддэг байна.
Хөгжүүлэлт нь сүүлийн шатанд орсон вакцинууд
Pfizer ба BioNTech
Pfizer болон Германд төвтэй түнш BioNTech нь мРНХ-ын вакцин үйлдвэрлэх шинэ аргыг ашиглаж байна.
Энэхүү загвар нь олон жилийн өмнө цар тахлын эсрэг вакцинд зориулагдан бүтээгдсэн бөгөөд энэ нь вакцины дархлал тогтоох чадварыг түргэн хугацаанд өөрчлөгдөх боломжийг олгодог аж. Ингэхийн тулд цар тахлыг үүсгэдэг вирусын генетикийн дараалал л хэрэгтэй. Энэ аргыг хэрэглэх үед вакцин үйлдвэрлэгчдэд вирус өөрөө ч хэрэггүй болох бөгөөд зөвхөн түүний бүтцийн дарааллын зураг хангалттай болдог аж. Үүний үр дүнд тус вакцин коронавирусээс 90 хувь хүртэл хамгаалах чадалтай болжээ.
Тус вакцин нь маш эмзэг тул липидийн нано хэсгүүдэд бүрхэгдсэн байдаг бөгөөд энэ нь өрөөний температурт хайлдаг уураг агуулсан бодис юм. Тиймээс Pfizer-ийн вакциныг хэт хүйтэн буюу цельсийн хасах 75 хэмд байлгах ёстой гэнэ. Энэ нь вакциныг тээвэрлэх, хадгалахад тусгай тоног төхөөрөмж шаардлагатай гэсэн үг юм.
Moderna
Moderna-гийн вакцин нь мөн мРНХ дээр суурилан бүтээгджээ. Pfizer/BioNTech вакцины нэгэн адил эсийн баяжуулалтын уургийн нэг хэсгийг Moderna-г бүтээхэд ашиглажээ. Moderna нь коронавирэсээс 95 хувь хүртэл хамгаалах чадалтай гэнэ.
Модерна вакциныхаа мРНХ-ийг хамгаалахын тулд липидийн нано хэсгүүдийн өөр найрлагыг боловсруулжээ. Эдгээр найрлага нь тус корпорацийн нууц юм. Гэхдээ Moderna вакцин нь Pfizer / BioNTech-ээс илүү тэсвэртэй бөгөөд хасах цельсийн 20 хэмд 6 сар, түүнээс гадна гэрийн хөргөгчийн хэмд 30 хоног хадгалах боломжтой аж.
AstraZeneca
Британийн Оксфордын их сургуулийн багтай хамтарч хийсэн AstraZeneca-ийн вакциныг векторын вакцин гэж нэрлэдэг. Тус вакцин нь коранавирусээс хүнийг эсүүдийг хамгаалах дархлаа тогтоохын тулд аденовирус хэмээх ханиадны вурисыг ашиглан бүтээгджээ.
Үүний ачаар вакциныг хямад зардлаар бүтээх боломжтой болсон ч үр дүн нь дээр дурдсан 2 вакцинд арай хүрэхгүй байгаа гэнэ. Тус компани вакцинаа дэлхийн улс орнуудад хямд үнээр хүргэхээр амласан. Вакциныг энгийн хөргөгчийн хэмд зургаан сар тогтвортой байлгах боломжтой гэж тус компани мэдэгдэв.
Спутник
Оросын Спутник коронавирусын вакцин бол аденовирүсийн векторын вакцин юм. Дархлаа тогтоох генетик материалыг биед нэвтрүүлэхийн тулд мөн аденовирус 5 хэмээх нийтлэг ханиадны вирусыг мөн ашигладаг ажээ.
Гэхдээ AstraZeneca-аас ялгаатай нь дархлаа тогтоох хурд болоод үр дүнь хамаагүй өндөр байна.
Новавакс
Мэрилэндэд байрладаг биотехнологийн Новавакс компани нь "уургийн дэд нэгдэл" вакцины чиглэлээр мэргэшсэн. Тэд вирус шиг нано хэсгүүдийг суурь болгон ашиглан вакцинаа бүтээжээ.
Синовак ба Синофарм
Хятадын Sinovac компанийн CoronaVac нь идэвхгүйжүүлсэн вирус хэрэглэн дархлаа тогтоодог бөгөөд энэ нь хүмүүсийг вакцинжуулах хамгийн эртний аргуудын нэг юм. Хятадын эрдэмтэд коронавирусыг аюулгүй бүст үржүүлсний дараа идвэхгүй болгон үлдэгдлээр нь дархлаа тогтоох бодис бүтээдэг аж. Үүний нэгэн адил идэвхгүйжүүлсэн вирусын синофарм вакцин юм.
Вакцин ба микрочип
Зарим хүмүүс вакцинжуулах замаар томоохон компаниуд, засгийн газрууд компьютерын чип суулгаж, дэлхийг эзлэхийг хүсэж байна хэмээн үзэх болжээ.
Нийгмийн сүлжээн дэх хэрэглэгчид хүмүүст микрочип суулгаж байгааг харуулсан гэх зураг болоод бичлэгүүд хуваалцах болжээ.
2020 оны 11-р сарын 14-ний байдлаар ийм төрлийн 22800 гаруй пост Facebook дээр тавигдсан байна. Тэдэн дундаас хамгийн алдартай нь NBC News-ийн 2017 оны тайланг харуулсан нь Висконсин мужийн нэгэн компаний ажилтнууд илүү амар төлбөр хийх зорилгоор хуруундаа микро чип суулган зээлийн карт шиг ашиглах боломжийг санал болгосон компаний тухай нэвтрүүлэг юм.
Хүмүүс үүн шиг чипийг тариурыг аргаар бидэнд суулгана хэмээн сэрдэх болсон аж.
COVID-19-ийг үүсгэдэг коронавирусын эсрэг нэг ч вакциныг одоогоор батлаагүй байгаа бөгөөд Эдгээр вакцинууд нь Радио давтамж таних (RFID) чиптэй болно гэсэн нотолгоо байхгүй байна.
Үүнийг батлахын тулд тэрбумтан Билл Гейтс коронавирусын эсрэг вакцинд бичил чип суулгах боломжгүй хэмээх мэдээллийг олон нийтийн сүлжээгээр цацаж байсан билээ.
Тиймээс ДЭМБ хүлээн зөвшөөрсөн COVID-19-ийн вакцин одоогоор байхгүй байгаа бөгөөд түүнд микрочип байгаа гэсэн нотолгоо байхгүй байна.
Эх сурвалж: BBC, Reuters, CNN
Өнцөг гаргасан: П.Бат-Эрдэнэ
