Иранд нефть нийлүүлэхэд нь АНУ хориг тавьсны дараагаар Саудын Арав, Орос улсууд нефть олборлох хэмжээгээ нэмэгдүүлэхгүй байгаагаас нефьтийн үнэ сүүлийн дөрвөн жилд байгаагүй өндөр үнэд хүрч баррель нь 82 доллар болсонд ОПЕК буюу Нефть экспортлогч орнуудын байгууллага буруутай хэмээн АНУ-ын ерөнхийлөгч Дональд Трамп шүүмжиллээ. АНУ-ын тэргүүн “ОПЕК дахиад л бусад орнуудаас хулгайлж байгаа нь надад таалагдахгүй байна. Ер нь хэнд ч таалагдахгүй” гэж мэдэгджээ.
Нефть экспортлогч орнуудын байгууллага, энд нэгддэггүй улс орнууд ч америкийн тэргүүний шүүмжлэлийг үл тооомсорлон нүүрс устөрөгчийнхөө олборлолтыг нэмэгдүүлж байна. “Бид энэ улс орнууд, ард түмнийг хамгаалж байна. Дараа нь эд чинь биднийг ашиглана. Үнээ нэмэхийг зогсоож, буулгаж эхлэхийг бид хүсч байна. Ингээд байвал цэргийн зардал ч өснө шүү дээ” гэж Трамп тэмдэглэжээ.
Яагаад ингэх болов. Нефьтийн үнэ өсөх нь 2018 оны дунд хугацааны сонгуулийн босгон дээр АНУ-ын эдийн засагт сөргөөр нөлөөлж мэднэ. Нөгөө талаар Ирантай хийж байсан цөмийн хэлэлцээрээс гарсан, тийшээ нефть нийлүүлэхэд хориг тавьсан зэрэг нь арваннэгдүгээр сараас эхлэн Ираны нефтийн олборлолт буурахад хүргэж, энэ аажимдаа зах зээл дээрх нефтийн үнэд нөлөөлж эхэлсэн юм.
Нефтийн үнэ ингэж удаан хугацаагаар өссөөр байгаа нь бусад улс орнууд АНУ-ын хоригийг үл тоомсорлон, улмаар үүнийг зөрчигсдийг мөрдөх АНУ-ын шийдвэрийг сулруулж байгаа юм.
Асуудлыг ганцхан Трамп ч тавьж байгаа юм биш. Нефтийн зах зээлийн үнэд нөлөөлөхийн тулд ОПЕК-ийн орнуудын эсрэг мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулахыг зөвшөөрөх тухай хуулийн төслийг Конгресс хэлэлцэж байна.
Саудын Араб энэ аюулаас сэрэмжилж хоёр намын энэ хуулийн төсөлтэй тэмцэхээр бүгд найрамдахчуудын өмгөөлөгч Тед Олсеныг хөлслөөд байна.
Иран, цөмийн хэлэлцээрт оролцогч бусад орнууд Трампын засаг захиргааны хоригийн эсрэг ямар хандлага илэрхийлэхээ анхааралтай харзнаж байна. “Европын фирмүүд Ирантай бизнесээ үргэлжлүүлэхийн тулд Европын холбоо санхүүгийн бүхэл бүтэн тусгай механизм боловсруулаад эхэлчихлээ” гэж Европын холбооны гадаад бодлогын тэргүүн Федерик Могерини саяхан мэдэгдлээ.
ОПЕК-ийг шүүмжилсэн Трампын үг НҮБ-ын танхимд ихээхэн шуугиан тарилаа. Гэхдээ америкийн засаг захиргаа, Персийн булангийн орнуудын хувьд Трампын энэ үг зүгээр л багахан үр дүнтэй, АНУ-ын хүчирхэгийг харуулах гэсэн дуулиантай уриалгын нь нэг хэсэг үү гэдэг нь тодорхойгүй байна.
