1952 оны арванхоёрдугаар сарын 5-нд Английн түүхэнд байгаль цаг уурын хамгийн аймшигтай үйл явдал болсныг түүхэнд “Аугаа их утаа” гэж нэрлэсэн байна. Умард тэнгисийн дулаан агаар Лондонгийн дээр тогтож, халуун агаарын энэ давхаргад хот бүхэлдээ халуун жигнүүрт тав хоног байсан юм. Энэ хугацаанд хүмүүсийн үхэл хэвийн хэмжээнээс хэтэрч 5000 гаруй хүн амь алдан, 100 мянган хүн эрүүл мэндээрээ хохирсон байна.
Лондонгийн цаг агаар Умард тэнгис, Ла-Маншийн зүгээс үлээх салхинаас хамааралтай, энэ салхи хотын агаарыг цэвэрлэдэг байна. Салхи үлээж мананг хөөвөл л Лондонд нарлаг өдөр болно.
Харамсалтай нь 1952 оны арванхоёрдугаар сард Лондонгийн дээрх агаар тогтуун байлаа.
Хотоос ялгарах элдэв хорт бодисоор бохирдсон мананг хөөчих хүчтэй салхигүйгээс болоод хүмүүс түүгээр л амьсгалж байлаа. Эмнэлгийн дүгнэлтэд бичсэнээр бол хүмүүс цэвэр агаараар амьсгалах гэж эмнэлэгт ирцгээж байсан гэдэг. Зарим нь бүр эмнэлэгт хүрч чадалгүй замдаа багтран амь алдаж байсан байна.
Нисэх буудлууд хаагдаж, ойр орчмын юм юу ч харагдахгүй байснаас түргэн тусламжийн машинууд Лондонгийн гудамжаар ердөө таван км цагийн хурдтай явж байлаа.
Ийм өтгөн манан барилга байшингуудад нэвтэрч, байшин доторхи зүйлс ч харагдахгүй болж байж.
Лондонгийн эмнэлгүүд амьсгалын замын өвчтөнүүдээр тэр дороо дүүрч, хотод хүмүүсийн үхэл нэмэгдлээ. Эхлээд үүнийг нэг их анзаарч мэдэлгүй байсан ч хэдхэн хоногийн дараанаас авс хийгчид бүхий л авсаа зарж дуусгаад, цэцэг худалдаачид оршуулгын цэцгэн хэлхээгээ дуусгасан нь мэдэгджээ.
Хот бүхэлдээ замын түгжрэлд автсанаас түргэн тусламжийн машинууд дуудлага өгсөн өвчтөнүүддээ хүрч чадалгүй гацаж байлаа. Хүмүүс амьсгалж чадахгүй үхсээр. Арванхоёрдугаар сарын 8-нд салхи үлээж эхэлсэн ч амьсгалын замын өвчнөөр амь алдсан мянга мянган хүний хувьд хэдийнээ хожигдсон байв.
Амь алдсан хүний тоо мянга даваад ирэхэд английн парламентын гишүүн “Энэ бол бүх нийтээр нь хөнөөсөн хэрэг байлаа” гэж дуу алдсан байдаг. Агаарын бохирдол Лондонгийн бүхий л цаг үеийн тулгамдсан асуудал. “1952 оны аугаа их утаа” лондончуудын байгальтай харьцах харилцаанд өөрчлөлт гаргасан юм. 1953 оны эхээр британийн Засгийн газар Лондонгийн агаарын бохирдол их хэмжээнд хүрээд байгаагийн шалтгааныг судлах томоохон ажил хийлээ. 1956 онд Их Британи агаарын бохирдлыг бууруулах талаар Цэвэр агаарын тухай хууль баталсан нь АНУ-д ийм хууль гарахаас долоон жилийн өмнө байв.
Гэтэл 1962 онд Лондонг дахиад л үхлийн манан бүрхсэн нь өмнөх зургаан жилд агаарын бохирдлыг бууруулах талаар тодорхой өөрчлөлт гаргаж чадаагүйг харууллаа. Энэ удаа 136 хүн амь алдсан нь өмнөхийг бодвол харьцангуй бага, ихэвчлэн хижээл насныхан, амьсгалын замын болон зүрхний дутагдалтай хүмүүс байжээ. Мянга гаруй хүн эмнэлгийн тусламж авсан ч нийт хохирол нь “1952 оны аугаа их утаа”-ны үеийнхээс харьцангуй бага байсан юм.
