Энэ оны 4-р сарын 15-нд  Францын нийслэл Парис хотын алдарт Дарь Эхийн сүм галд автан шатсаныг дэлхий даяар харсан. Энэхүү сүм нь Парис хотын төвд, Сена мөрний Ситэ арал дээр орших ба бусад цэцэрлэгт хүрээлэн болон сургуулиудтай нэлээд ойр зайтай байдаг.

Галыг унтраахаар оролдож байх зуур сүмийн дээврийн ихэнх хэсэг мөн дотоод модон байгууламж түймрийн улмаас сүйдэж, сүрлэг шовх орой нь шатаж нурсан билээ. Болсон явдалд харамссан дэлхийн улс төрчид, нэр алдартай эрхмүүд мөн томоохон компаниуд тэр даруйдаа алдартай түүхийн дурсгалыг сэргээн засварлахад тусламж хандив амалцгаасан. Францын ерөнхийлөгч Эммануэль Макрон Парист зохиогдох 2024 оны зуны олимпоос өмнө буюу 5 жилийн дотор сүмийг сэргээн засварлаж дуусгах хүсэлтэйгээ илэрхийлэн маш тодорхой хугацаа товлоод байгаа.

Гэвч Францчууд үндэсний бахархалаа сэргээхээр анхаарч байх зуур түймрээс үүссэн хар тугалга эрүүл мэндийн ноцтой асуудал үүсгэж болзошгүй талаар “The New York Times” мэдээлсэн байна.

Цагдаагийн мэдээлэл болон шинжээчдийн анхааруулга зэрэг нууцын зэрэглэлтэй баримт бичиг мөн Соёлын Яамнаас явуулсан хар тугалгын хэмжилтийн нийтэд дэлгээгүй тайлангаас үзвэл 4-р сард болсон түймэр нь 460 тонн хар тугалга агуулсан хортой тоосонцорыг эргэн тойрны сургууль, орон сууц, цэцэрлэгт хүрээлэн дээгүүр тараан цацжээ.

Үүний улмаас Парисын төв хэсгийн хар тулгалгын бохирдол Францын аюулгүйн стандартын зөвшөөрөгдөх хэмжээнээс 1300 дахин давсан бөгөөд энэхүү км гаруй талбайтай газарт 6-аас доош насны 6000 гаруй хүүхэд амьдардаг байна.

“The New York Times” – ийн баталж буйгаар Францын албаныхны хэд хэдэн ярианаас үзвэл тэд галаас хойш 48 цагийн дотор хар тугалгын бохирдлын хэмжээ үлэмж нэмэгдсэнийг мэдэж байжээ. Гэвч гал гарсан даруйд олон нийтэд эрүүл мэндэд нь учирч болох аюул эрсдлийг мэдээлээгүй бөгөөд галаас хойш 1 сар өнгөрсний дараа л хар тугалгын бохирдлыг шалгах ажлыг анх удаа хийсэн байна.

Сүүлийн үеийн хэмжилтүүдээр хамгийн багадаа 18 сургууль болон хүүхэд харах газарт бохирдол нь хэвийн бус хэмжээнд мөн олон арван нийтийн эзэмшлийн газарт зөвшөөрөгдөх хэмжээнээс 60 дахин илүү байна. Хамгийн их бохирдол Дарь эхийн сүмийн орчимд зөвшөөрөгдөх хэмжээнээс 1300 дахин байсан бөгөөд холбогдох албаны зүгээс бохирдлыг цэвэрлэх ажлыг галаас хойш 4 сарын дараа л хийжээ.

АНУ-ын Өвчний Хяналт болон Урьдчилан Сэргийлэх Төвөөс мэдэгдсэнээр хүүхэд нь эцэг эхийнхээ санамсаргүйгээр хувцсандаа наалдуулан гэртээ авч ирсэн хар тугалгын тоосонд хорддог бөгөөд хордлого хүүхдэд том хүнийхээс илүү аюул учруулдаг.

Хар тугалга хүний биед амьсгалаар бас хоол хүнстэй цуг нэвтэрч яс, цус болон эсэд хуримтлагдан бөөр, тархийг гэмтээдэг. Улмаар хар тугалгын хордлого нь ураг зулбалт, дутуу төрөлт, үргүйдэлд хүргэх ба эхээс урагт дамжин ургийн мэдрэлийн системийг гэмтээн хөгжлийг саатуулах ба цаашид ч хүүхдийн оюун ухаан, зан төлөвийн хөгжилд маш муу нөлөөтэй ажээ.

“The New York Times” мэдээлснээр галын дараа ч тус бохирдсон бүсэд олон зуун хүүхдүүд сургуульдаа үргэлжлүүлэн явсаар байсан байна.

Галаас хойшхи 2 өдөрт сүмийн ойролцоох гудамжуудад байрлах 2 ч хүүхэд саатуулах газарт хэмжилт хийж үзэхэд химийн хортой бодисын аюултай төвшин илэрсэн тухай цагдаагийн нууц тайланд дурдсан байжээ. Гэвч Францын албаныхан тэдэнд аюулыг мэдэгдээгүй тул тэдгээр газрууд болон Ситэ арлын ойролцоох улсын сургуулиуд 5-р сард хаагдах хүртлээ ажилласаар байсан аж.

Парис хотын захирагчийн эрүүл мэндийн асуудал хариуцсан орлогч Ана Сүрис: “Бид бүсийн болон үндэсний удирдах газруудаас өгсөн зааврыг дагаж ажилласан. Тэд хар тугалгын асуудлыг хүмүүст мэдээлэхгүй байх нь хүмүүсийг хамгаална гэж бодсон. Хүмүүсийг айдаст автуулахыг хүсээгүй” гэж “The New York Times”-т хэлсэн байна.

“The Ile-de France” буюу Бүсийн Эрүүл Мэндийн Агентлагаас 5-р сарын 9-нд мэдэгдэл гарган Дарь эхийн сүмийн ойролцоо хар тугалгын тоос илэрснийг баталсан боловч үүнтэй холбоотой ямар нэг аюул эрсдэл байхгүй хэмээн зарласан ажээ.    

Бохирдол болоод албаныхны гаргасан үйлдлийн тухайд Францын олон нийтийн эрүүл мэндийн эксперт Анни Тибо-Мони “Бохирдол маш их бүр сансар огторгуйн хэмжээнд байхад эрүүл мэндийн албаныхны гаргаж байгаа хандлага нь маш ойлгомжгүй” гэж “The New York Times”-т мэдэгдсэн байна.