Бид камер гээч зүйлийн хэрэглээнд дассан улс. Тэгвэл камерууд биднийг бичиж аваад зогсохгүй таньдаг болох гэж байна. Царай таних технологи нь ухаалаг утасны түгжээ тайлах ажиллагааг хялбарчилдаг эд хэмээн зарим нь тайлбарладаг. Гэвч энэ нь ташаарч буй хэрэг. Хэрэг дээрээ царай танихуй нь зөвшөөрөл авах шаардлагагүйгээр зайнаас явагддаг биометрийн тодорхойлох ажиллагаа юм.

Уг үйлдэл камерт бичигдэж буй хүнд өөрт нь анзаарагдахгүй өрнөдгөөрөө хурууны хээ, нүдний торлог бүрхэвч, цусны сорьц авах ажиллагаанаас эрс ялгаатай. Энэ технологи та бидний ажиллаж амьдрах, аялж жуулчлах, худалдаа наймаа хийх гээд бүх зүйлд нөлөөлнө. Уг технологи privacy буюу хувь хүний мэдээллийн халдашгүй байдал хэмээх тодорхойлолтын утга учрыг ч өөрчилнө.

Царай таних технологи хэдийнэ дэлхий даяар нэвтэрчихээд байгаа. Жишээ нь, "Amazon"-ы хятад хувилбар - "Alibaba" дэлгүүрүүддээ “инээмсэглээд төлнө үү” нэрээр царай таних технологи нэвтрүүлсэн. Энэ технологийн сайн тал яах аргагүй их. Нисэх буудалд хүмүүсийг тодорхойлох үндсэн хэрэглүүрээр царай таних технологи нэвтрүүлчихвэл хэчнээн их цаг хэмнэхийг төсөөлөөд үз.

Уг технологиос шалтгаалан хувь хүн өөрийгөө бусдаас нуух эрх алдагдаж байгаа нь сайн талынх нь төлөөс. ОХУ-д ашигладаг "FindFace" аппликэйшн гэрэл зураг дээрх хүнийг таньж “В Контакте” хэмээх олон нийтийн сүлжээний хуудастай нь холбож өгдөг. Ийм үйлчилгээг жишээ нь, Facebook зэрэг сүлжээтэй холбох аваас олон тэрбум хүний нүүр царайнд нэр нь бичээстэй тодорно. Хятадын Шэньжэнь хотод замын хөдөлгөөний дүрэм зөрчигсдийг гудамжны камер таньж, сургамж болгох үүднээс том дэлгэцнээ нүүр царай, хаяг, дугаартай нь гаргах замаар хашрааж байгаа.

Энэ технологи нүүр царайг интернэтэд байгаа бэлэн мэдээлэлтэй холбоод зогсдоггүй. Стэнфордын их сургуульд хөгжүүлж буй царай таних технологийн загварт ижил хүйстэн, бэлгийн хэвийн харьцаатай хоёр хүний зураг үзүүлэхэд аль нь болохыг эрчүүдэд 81, эмэгтэйчүүдэд 74 хувийн магадлалтай зөв тодорхойлж чадаж байна. Уг тааврыг энгийн хүнд даалгахад ташаарах нь хавьгүй илүү байгаа юм. Туршилтын шатанд буй энэ технологийг цаашид сайжруулах шаардлагатай. Гэхдээ л одоогийн үр дүнг хайхрахгүй байхын аргагүй. Аймшигт үр дагавар үүсэх эрсдэл ч бий. Үл тэвчигч, авторитар дэглэмтэй улс бэлгийн цөөнхөө таньж тодорхойлдог алгоритм ашиглаж болзошгүй. Технологи яаж ч алдлаа гэсэн дарангуйлагч дэглэм ташаарах магадлал багасна.

Царай таних технологи хажуугийн тань дэлгүүрт “динамик өөрчлөлттэй үнийн шошго” хэлбэрээр гарч магадгүй. Учир нь гар аргаар үнэ өөрчлөх ажиллагаанаас зайлсхийж буй супермаркетууд цаасан тэмдэглэгээг дижитал дэлгэцээр ид сольж байна. Ийм дэлгүүр худалдан авагч үүдээр ормогц таниад үнээ өөрчилдөг гэж төсөөл. Хэтрүүлэг шиг санагдаж байна уу. Тэгвэл жуулчлалын товчоод хүмүүсийн интернет хайлтын дүнд тулгуурлан аяллын үнийг өсгөдөг нь нотлогдчихсон баримт. Amazon хэрэглэгчдийн эрэлтийн өгөгдөлд тулгуурлан үнээ шуурхай өөрчилдөг. Эдийн засагч нар бизнесийн ийм аргыг үнээр ялгаварлан гадуурхаж буй хэрэг хэмээн үздэг. Тогтмол үнэтэй газарт хэрэглэгч өөртөө ахиу ашиг үлдээх боломж байж л байдаг. Үнэ агшин зуур хувирдаг шинэ ертөнцөд энэ ашиг үгүй болж, худалдан авагчдын өртгөөр худалдагч ахиу ашиг олно.

Болзошгүй худалдан авагчийг хэн болохыг нь тодорхойлохгүйгээр үнийн динамик өөрчлөлт үүсгэх бололцоо ч нээгдлээ. Хүний нүүр царай нийгэм, эдийн засгийг тодорхойлоход чухал хэрэглүүр болдгийг Торонтогийн их сургууль судалгаагаар баталсан. Тухайн хүн нийгмийн ямар ангид багтаж байгааг царайгаар таних боломж арилжааны ертөнцөд том боломж олгоно.

Хууль тогтоогчид, хүний эрхийн байгууллагууд юу ч гэлээ, царай таних технологи асар хурдтай хөгжих нь гарцаагүй. Иргэд өөрийгөө бусдаас нууцлах эрх цаашид онолын маргаан биш боллоо.

Эх сурвалж: Science Daily