ӨДРИЙН СОНИН

-Дөрвөн сар орчмын өмнө үүсгэсэн зөрчлийн хэргийн шүүх хурал сая нэг шийдвэрээ гаргалаа. Шүүхийн шийдвэрт ямар байр суурьтай байна вэ?

-Одоогоос дөрвөн сарын өмнө буюу зургадугаар сарын 28-нд 60 орчим хүнийг хамруулсан "Тэвчээр тасарлаа" флашмоб хийснийхээ төлөө гурван сарын турш байцаагдаж явлаа. Долдугаар сарын 26-нд хэргийн материалтай танилцсан. Ингээд наймдугаар сарын эхээр шүүх хурал товлогдоход хэргийн материал дээр авагдсан баримт нотлох баримтын шаардлага хангахгүй байна гээд 14 хоногоор хойшлуулах шийдвэрийг шүүгч гаргасан. Гэтэл түүнээс хойш таг болчихсон шүүх хурал гэнэт болохоор болж, нэг хоногийн өмнө мэдэгдсэн. Тиймээс би нотлох баримттайгаа танилцана гээд пүрэв гариг хүртэл хойшлуулаад байсан.

Өнөөдөр /өчигдөр/ шүүх хурал боллоо. Шүүх хурал дээр нөгөө нотлох баримтын шаардлага хангахгүй байсан нотлох баримтууд гурван сарын дараа яг л бахь байдгаараа байсан. Уг нь шүүгчийн захирамж нотлох баримтын шаардлага хангах түвшинд ханга гэж гарсан. Гэтэл бүр дээр нь хууль зөрчсөн мэдүүлэг шүүх хурал дээр гаргаж ирлээ. Өмнөх хурал дээр мэдүүлэг авсан хүнийхээ гарын үсгийг аваагүй байсныг нотлох баримт болгоогүй. Дахиж мэдүүлэг аваад гарын үсэг зурах ёстой байтал хуучин нотлох баримтын шаардлага хангахгүй мэдүүлэг дээр хууль зөрчиж гарын үсэг зуруулчихсан байх жишээтэй. Ийм байдал дээр Булгантамир бид хоёрт шүүхээс зөрчлийн хэргээр 500.000 төгрөгөөр торгох шийдвэр гаргалаа. Яах вэ, би хуулиа дээдэлдэг хүнийг хувьд шүүхийн шийдвэрийг дагана. Гэхдээ сэтгэл маш дундуур байна.

-Тодруулахгүй юу?

-Улбар шар буюу ковидын хууль үйлчилж байх хугацаанд бид гурван метрийн зай баримтлаад 60 орчим хүнийг хамруулсан арга хэмжээ зохион байгуулсныхаа төлөө өнөөдөр торгууллаа. Тэгвэл яг тэр түвшинд хэдэн мянган хүнийг хамарсан шоу хийсэн дарга нарт хариуцлага тооцох уу. Өнөөдрийн байдлыг харахад хууль хүн бүрд тэгш үйлчлэхээ больчихжээ. Дарга нарт өөрөөр үйлчилдэг юм байна. Хүмүүст өөр өөрөөр үйлчилдэг болчихсон байна. Ардын намынхны жагсаалыг ямар ч асуудалгүй явуулчихдаг. Тэд төрийн тусгай бүсэд хүртэл жагсаал хийж болдог. Түүнийг чив чимээгүй дуугүй өнгөрөөдөг. Эрх мэдэлтнүүд эрх мэдлээ булаацалдаад өлсгөлөн зарлана. Түүн дээр зүгээр оруулчихна. Ц.Нямдорж даргын ивээлд нэг хүн жагсаал хийсэн, зүгээр. Гэтэл Отгонбаатар гэдэг залуу талбай дээр майхан барьчихсан чинь цагдаа нар яаж булааж зугтааж байлаа.

-Уг нь хууль хүн бүрд тэгш үйлчлэх ёстой.

-Шударга тав бол хэдэн арван гэрийг ямар ч асуудалгүй бариад, талбай руу шатах материал оруулаад бензин асаагаад тухлаг жагсаал цуглаан хийсэн. Гэтэл залуучууд талбай руу майхнаа ч оруулж чаддаггүй. Хүүхдийн гутал оруулах гэсэн чинь тэсэрч дэлбэрч магадгүй гэдэг. Оюун-Эрдэнэ даргын бензин тэсэрч дэлбэрдэггүй нь их сонин. Д.Амартүвшин гээд "Тэвчээр тасарлаа" гээд цуглаан хийлээ. Яг түүнтэй ижил улбар шар түвшинд Оюун-Эрдэнэ дарга, Болор-Эрдэнэ дарга нар паркад сайхан шоу цэнгээн хийлээ. Гадаадад сургууль төгсөөд ч нэмэр алга. Алтан шаахай өмсөвч алцан майга нь хэвээрээ. Хүүхэн хөдөөнөөс явсан ч хөдөө хүүхнээс явсангүй гэдэг шиг хичнээн гадаадад, Харвардад сураад ч энэ хүмүүст ёс зүй алга. Японд ийм зөрчил гаргасан бол энэ хүмүүсийн карьер дуусч байх ёстой. Гэтэл Монголд карьер нь дэвшээд, сайд, шинэ яам байгуулж өгч байна.

Ер нь манайд хоёр анги үүсч байна. Дарга анги, бусад анги гэж. Дарга нарт хууль ерөөсөө үйлчилдэггүй. Дарга хүссэнээрээ хүн цуглуулна, хууль зөрчинө, хүссэнээрээ ковид тараана. Ерөнхийлөгчийн сонгууль ямар болсныг санаж байгаа байх. 28 хоногийн турш хатуу хөл хорио дуусаад л шууд Ерөнхийлөгчийн сонгуультай золгосон. Түүнээс болж яаж хөдөө орон нутагт өвчин тарлаа даа. Хичнээн олон хүнийг арьс махтай нь хатаав. Хорт хавдраа эмчлүүлээд ирсэн ээжийг бяцхан охинтой нь уулзуулахгүй ямар өрөвдөлтэй дүр зураг үзүүлж байлаа. Хүүхдийг нь уулзуулахгүй байсаар өөд болгосон. Ийм байж болохгүй. Ингэж дабль стандарттай, хууль хоёр янзаар үйлчилж болохгүй. Иргэдийг цагддаг хорьдог, 30 хоногийн баривчилгаанд явуулдаг. Зургаа долоон цагдаа ирээд нүддэг, дараа нь зодуулсан болж жүжиглэдэг нийгэм болчихоод байна. Саяхан л УИХ-ын Хүний эрхийн дэд хороо хуралдаад л үг хэлэх эрх чөлөө шиг айхтар юм алга гэж хэлж дуусаагүй байтал дараагийн үзэл бодлоо илэрхийлэх эрх дээр шийтгэл ногдуулаад явж байна.

-Хуулиа дагана гэхээр давж заалдахгүй гэсэн үг үү?

-Энэ шийдвэрийг хүлээн зөвшөөрөхгүй. Өнгөрсөн долоо хоногт бидний хэдэн залуус "Ковидын үеийн Монгол Улс" гээд форум зохион байгуулсан. Яг үүний дараа мартагдсан шүүх хурал товлогдож, өнөөдөр торгохоор шийдвэрлэж байна. Дарга нарыг өөрсдийг нь чимхээд ирэхээр хууль цагдаа, шүүх болоод явчихаж байна.

Өнөөдөр намайг жагсаал цуглаан хийсэн гээд 500.000 төгрөгөөр торгож байна. Одоо жинхэнэ ковид тараасан хүмүүсээ торгоно байгаа. Хууль хүн бүрт тэгш үйлчилж байх ёстой. Ямар муухай ёс зүйгүй, улаандаа гарчихсан, ямар муухай ширэн нүүртэй болчихсон бэ, энэ төр засгийнхан. Хэлээд ч нэмэргүй, хана руу орилж байгаа юм шиг. Одоо үйлчилгээний газраа өдөр шөнөгүй хааж боохоо болих хэрэгтэй. Эдийн засгаа эрчимжүүлнэ гээд байсан яасан бэ. Эдийн засаг эрчимжих нь битгий хэл эдийн засгаа нуруун дээрээ авч яваа хүмүүсийг өдөр шөнөгүй торгож байна. Өнөөдөр шүүхийн танхим дээр маш олон хүн дугаарлаад зогсчихсон байна. Тэдний дунд шөнийн цэнгээний газрын эзэд ч олон байна. Яасан бэ гэсэн чинь шөнийн 00:05 цагт хаасан, 00:15 цагт хааснаас болоод таван сая төгрөгөөр торгуулахаар зогсож байна гэнэ. Эдийн засаг гэдэг чинь үйлчилгээний газраа онгойлгож байж эрчимждэггүй юм уу. Ийм хөлдүү, бүдүүлэг, дабль стандарттай төр засаг байгаад яах юм бэ.