Энэ төлөвлөгөөг ихээхэн нууц байдалд боловсруулсан бөгөөд эцсийн хувилбар болгон гарын үсэг зурах үед Трампын охин Иванки Трампын нөхөр Жаред Кушнер байлцсан байна. Израилийн ерөнхий сайд Биньямин Нетаньяхуг байлцах үед зарласан энхийн төлөвлөгөө нь Палестинчуудын хувьд “хамгийн сүүлийн боломж байж болох” юм хэмээн АНУ-ын ерөнхийлөгч анхааруулсан байна.

Хоёр жил хагасын өмнө АНУ нь Израиль дахь өөрийн элчин сайдын яамаа Тель Авиваас Иерусалим руу шилжүүлснийг Палестинчууд эсэргүүцэн Вашингтонтой шууд харилцаа холбоогоо тасалсан учраас энэ төлөвлөгөөг боловсруулах явцад оролцох, өөрийн байр сууриа тусгуулах талаар юу ч хийж  чадаагүй билээ. Өөрийнх нь эрх ашгийг бодолцоогүй гэж үзсэн учир ХАМАС бүлэглэл (Израиль, АНУ, Европын холбоо энэ бүлэглэлийг террорист бүлэг гэж үздэг) нь бусад олон Палестинчуудын хамт уг төлөвлөгөөг эрс эсэргүүцэж байгаа юм.

“Хоёр улсын цаашдын ирээдүй, Израиль улсын аюулгүй байдлыг Палестинчууд хүлээн зөвшөөрөх зэрэг олон чухал асуудлыг шийдэх энэ бодит , боломжит төлөвлөгөөг та бүхэнд санал болгож байна” гэж Дональд Трамп мэдэгдсэн билээ. Тэрээр ирээдүйн Палестин улс нь цэрэггүй бүс болж, армигүй, нисэх хүчингүй, өөрийн агаарын хил дотор хяналт тавих эрхгүй байх ёстой гэж үзэж байгаа юм.

Цагаан ордон албан ёсны мэдэгдэлдээ энэ төлөвлөгөөний хүрээнд Израилийн удирдагч нар Палестин улс байгуулахыг зөвшөөрсөн төдийгүй одоогийн Палестины автономит мужаас бараг хоёр дахин их газар нутагтай Палестин улс бий болохыг дэмжсэн хэмээн сануулсан байна. Мөн Израиль нь дөрвөн жилийн турш буюу энэхүү шилжилтийн үед Палестины нутаг дахь өөрийн иргэдийн суурьшлыг өргөжүүлэхгүй байх үүрэг хүлээжээ.

Бас Ирээдүйн Палестин улс нь хөрш Иордан улстай холбогдох хоёр авто замтай болох, Иордан голын баруун эрэг нь Иорданы хилээс Израилийн зурвас хэсэг бүхий нутгаар тусгаарлагдах, Газын зурвас нь баруун эрэгтэй газар доорх асар том хонгилоор холбогдох, Египетийн хилийн дагуу хоёр том суурин газраар хиллэх зэрэг боломжтой байх нь. Сонирхуулахад энэ төлөвлөгөөнд  тусгасан газрын зураг дээр албан ёсоор Сирийн нутаг гэгддэг Голаны өндөрлөг нь Израилийн газар нутаг хэмээн тэмдэглэгдсэн байна.

Энэхүү “зууны тохироо” хэмээх нэртэй төлөвлөгөө зарлагдсан гэсэн мэдээ гарсны дараа Палестины автономийн тэргүүн Махмуд Аббас нь уг төлөвлөгөөг “зууны алгадалт” хэмээн нэрлэж эрс эсэргүүцсэн билээ. Хэдийгээр Махмуд Аббас ийн эсэргүүцэж байгаа боловч Палестинчуудын хуучин холбоотон болох Египет, Арабын Эмират зэрэг улс нь израиль-палестины гэрээ хэлцэл хийх явдлыг дэмжиж байгаагаа “зөөлнөөр” мэдэгдэж байгаа юм. Харин Исламын жихад бүлэглэлийн нэгэн удирдагч болох Дауд Шихаб нь Трамп, Нетаньяху нарын боловсруулсан уг төлөвлөгөөг “ тухайн бүс нутагт үзэн ядалт, хардалт хүчирхийлэл авчрах хоосон үлгэр” хэмээн мэдэгдсэн байна.

Израилийн сөрөг хүчний зарим улс төр судлаачид нь “ Трампын төлөвлөгөө нь зөвхөн Израилийн дотоод улс төрийн хүрээнд нөлөөлөх зорилготой зүйл болохоос араб-израилийн хямралыг зогсоох зорилго бага” хэмээн үзэж байгаа бололтой.

“АНУ-ын ерөнхийлөгч ийм байдлаар Израиль дахь ээлжит сонгуульд нөлөөлөх төдийгүй Америк дахь еврейчүүдийн саналыг өөрийн сонгуулийн сурталчилгаанд олж авах санаатай” гэж тэд дүгнэжээ. Ийм байдлаар Трамп нь хээл хахуулийн хэрэгт холбогдоод байгаа Израилийн ерөнхий сайд Нетаньяхуг удахгүй болох Израилийн сонгуульд амжилттай оролцоход нь тус болох зорилготой гэж тэд тааварлаж байна.

Трампын энэ төлөвлөгөө нь Палестины удирдагч нарыг нэлээд хүнд байдалд оруулж байгаа бололтой. Учир нь хэдийгээр дээрх төлөвлөгөө Израилийн эрх ашгийг хамгийн түрүүнд хамгаалах гэсэн санаа зорилготой боловч палестинчуудад мөн ихээхэн том зүйлийг амлаж байгаа юм. Палестинд эдийн засгийн том тусламж олгох, хөрөнгө оруулалт, дэд бүтцийн хөгжлийн асуудлыг шийдэх зэрэг бараг 50 тэрбум ам долларын хөрөнгийн тухай амлалт учир Палестины удирдагч нар үүнийг нь шууд эсэргүүцэхэд ихээхэн хэцүү нөхцөл бий болж болох юм. Хэрвээ энэ төлөвлөгөөг хүлээж авахгүй юм бол оронд нь чухам юу хийх, ямар зорилготой байгаагаа, өөрөөр хэлбэл тэр их хөрөнгийг орлуулах ямар зүйл хийх гэж байгаагаа иргэддээ тайлбарлах хэрэгтэй болно. Одоогоор лав ингэсэн юм алга. Бас Израиль нь Баруун эрэг, Газын зурвас зэрэг газар нутгийг нь холбож өгөн, Египетийн хил дагуу газар нутаг өгнө (оронд нь Баруун эргээс газар нутаг авна) гэдэг бол ихээхэн том зүйл.

Гэхдээ энэ төлөвлөгөө хэрэгжих бодит боломж бий юу гэдэг нь бас их хэцүү асуулт юм. Учир нь Палестинчуудын хамгийн гол тавьдаг шаардлагууд болох дүрвэгсдийг буцан ирэх нөхцөлөөр хангах, Иерусалимыг буцаан авах, Баруун эрэг дэх Израилийн сууринг нүүлгэх зэрэг үндсэн асуудлууд дээрх төлөвлөгөөнд тусгагдсангүй.

Палестинчуудын хувьд энэ төлөвлөгөөтэй холбоотой хоёр тааламжгүй хүчин зүйл бий. Энэ нь нэгдүгээрт- Палестины асуудал нь одоо Израильчуудын хувьд хамгийн тулгамдсан, гол асуудал байхаа больсон ба Арабын орнуудтай харилцаагаа сайжруулахын тулд Палестины асуудлыг шийдэх хэрэгтэй байсан бол одоо байдал яг эсрэгээр эргэсэн байна. Израиль Арабын харилцаа нь  ерөнхийдөө харьцангуй сайжирч байгаа гэж одоо хэлж болохоор байгаа тухай олон тоймчид сүүлийн үед ярьж бичдэг болж. Хоёрдугаарт- Трамп дээрх төлөвлөгөөг танилцуулахдаа түүний тавьсан саналууд тодорхой цаг хугацааны хэмжээнд хүчинтэй гэдгийг хэлсэн байдаг. Өөрөөр хэлбэл АНУ болон Израиль нь хэсэг хугацааны дараа дээрх төлөвлөгөөний дагуу ажиллаж эхлэх ба энэ нь Палестинчуудын үзэл бодол ямар байхаас хамаарахгүй юм. Ялангуяа Израилийн аюулгүй байдал, Израилийн суурин газрууд зэрэг асуудлуудад АНУ болон Израиль нь ямар нэг буулт хийхгүй нь тодорхой болов уу.

Энэ бүхнээс харахад Израиль улс ялагч болох төлөвтэй ба магадгүй Махмуд Аббас ч бас яг л ийм юм хүсэж, хүлээж байж болох юм. Ер нь Палестинчууд энэ төлөвлөгөөнд яг жинхэнээрээ хэрхэн хандаж байгаа нь нэлээд хугацааны дараа л ойлгомжтой болох болов уу. Бас нэг сонирхолтой зүйл бол Трамп цагаан ордонд дээрх төлөвлөгөөг танилцуулахдаа Бахрейн, Арабын Эмират, Оман зэрэг улсын элчин сайдуудыг байлгасан явдал юм. Нэг ёсондоо эдгээр улс уг төлөвлөгөөг бараг л дэмжиж байгаа гэдгийг харуулсан гэж хэлж ч болох байх.Ийм нөхцөлд Палестинчуудын хувьд элдэв сонголт хийхэд хүнд болох ба аливаа иймэрхүү маргаантай нөхцөл байдал үүсэхэд тэд АНУ, Израилийг эсэргүүцэж, Арабын орнуудаас тодорхой хэмжээний дэмжлэг хүлээдэг байсан нь өнгөрч байгаа бололтой. Үгүй ч байж болох юм.