Орчин үеийн боловсролын системийг цөөн үгээр хоёр шатлалын ялгаатай, харьцангуй тогтолцоо гэж хэлж болно. Учир нь орчин үеийн систем нь баян, хөрөнгө чинээтэй иргэдийн хүүхдүүдэд шаардлагатай мэдлэг боловсролыг авч чадах боломжийг олгож эсрэгээрээ ядуу иргэдийн хүүхдүүд хэрэгцээтэй мэдлэгийг хүндрэлтэй байдлаар олж авч байна.

Ихэнх төлбөр өндөртэй, хувийн сургуулийн сурагчид чухал шаардлагатай шалгалтуудад илүү өндөр амжилт гаргадаг. Учир нь илүү чадварлаг багш, сурган хүмүүжүүлэгчдийг илүү өндөр цалингаар шилж ажиллуулдаг нөгөөтээгүүр цөөхөн суралцагчтай гэдэг нь давуу тал болдог. Учир нь хувийн сургуульд цөөхөн сурагчид заах нь нэг ангидаа 40-өөс 50 сурагчид хичээл зааснаас хавьгүй өгөөжтэй бас сурагч нэг тус бүртэй тулж ажиллах, ойлгуулахад илүү дөхөм болох юм. Эсрэгээрээ чанаргүй сургуулийн сайн сурагч өөрөөс шалтгаалаагүй асуудлаар амжилт гаргахад хүндрэлтэй байдаг. Сургалтын хэрэглэл хангалтгүй, анги танхимд хэтэрхий олон сурагчтай, багшийн анхаарал, хүртээмж муу гэх мэт бэрхшээлүүд тоймгүй олон.

Энэ бүхнийг шударга бус гэж бодож байна уу? Гэхдээ энэ бүхэн бидний өнөөгийн боловсролын тогтолцоонд хэвийн шахуу болсон зүйл. Бидний өнөөгийн боловсролын тогтолцоо нь зөвхөн баян байж л шаардлагатай боловсролыг, хүссэн хэмжээгээрээ олж авах, эзэмших нөхцөлийг бүрдүүлж байна.

Дүүрэг, улсын чанартай олимпиадын шилдэг байрууд болон ЭЕШ-ийн оноогоор улсын шилдэг их сургуулиудад элсэн суралцагчдын дийлэнх олонхыг хувийн сургуулийн сурагчид эзэлж байна. Их сургуулиудын хувьд энэ ялгарлыг үгүй хийхийн тулд олон ч өөрчлөлтийг хийж байгаа гэсэн хэдий ч гол асуудал нь суурь боловсролын системд байгаа юм.

Цар тахал дэгдсэн үед боловсролын салбарт ч мөн их хэмжээний хүндрэл учраад байгаа юм. Учир нь анги танхим, олон нийтийн газар цуглахгүй байх, хөл хорио гэх мэт олон асуудлаар суралцагчид сургуульдаа суралцах боломжгүй болсон нь маш том асуудал үүсгэж байгаа. Бас нэгэн асуудал нь улсын чанартай сургуулиуд сондгой тоотой өдрүүдэд цөөн цагаар, гурван ээлжээр хичээллэж, хувийн сургуулиуд 7 хоногт 5 өдөр хэвийн байдлаараа ажиллах боломжтой гэх...

Мөн түүнчлэн хувийн сургуулийн суралцагчид интернет ашиглан зайнаас суралцах боломж, бололцоо тун их. Харин эсрэгээрээ улсын сургуульд сурдаг дундаж болон түүнээс доош давхаргын иргэдийн хүүхдүүдэд харин ямар байгаа билээ?

Хувийн сургуулийн тогтолцоог өөрчлөх шаардлагатай гэж үзсэн шалтгаан нь хувийн сургуулиуд оршин тогтносоор одоо үед байгаа баян ядуугийн зааг, ялгаа, боловсролын тэнцвэргүй байдал улам их болох юм. Учир нь зөвхөн хангалттай төлбөр төлөх чадамжтай иргэдийн хүүхдүүд өндөр боловсрол эзэмшиж, өндөр албан тушаал гэх мэтээр хөвөрнө. Энэ байдал цаашид хэдэн ч үе дамжиж болох юм.

Үүнийг шийдэх боломжтой ганц арга нь бүх сурагчдыг нэг гараанаас эхлүүлэх шаардлагатай. Сургалтын системийг илүү чанаржуулж, хувийн, улсын гэх мэт сургалтын ялгаа гаргах байдлыг өөрчлөх ёстой. Мэдээж үүний дүнд өдий төдий хэмжээний өртөг, зардал гарах нь дамжиггүй. Гэсэн ч удаан хугацаандаа хамгийн өгөөжтэй байж болох шийдвэр нь энэ юм.

Сайн сурагч ар гэрийн гачаал, боломжгүйн улмаас боломжоо алдах тохиолдол их. Тийм ч учраас бүгд нэг гараанаас зэрэг эхэлж, өөрсдийн чадамжаар хэн нь илүү боломжид хүрч болохыг үзэх ёстой. Ингэж байж л жинхэнэ боловсролын тэнцвэр, мөн чанар, зорилго гарна.

Үүнийг дэмжихгүй байх цор ганц шалтгаан нь энэ бүхнийг та ойлгож байгаа учраас. Танд өөрийн хүүхдэдээ бусдаас түрүүлж эхэлж, шат өндөр байж, давуу тал үүсгэх боломжийг санхүүгийн байдлаар шийдэж өгөх боломж нь байгаа учраас л... Гэхдээ олон хүний амь насыг аврах ирээдүйн эмч, жинхэнэ шударга хуулийн тогтоог бүтээх хуульч, олон нийтийг соён гэгээрүүлэх зохиолч, жүжигчин гээд өөрсдийн хүсэл зорилгоо гүйцэлдүүлж нийгэмд хэрэг болох ирээдүйн боловсон хүчнийг бодож ийм шийдвэр гаргах хэрэгтэй юм.

Хэрэв бид жинхэнэ тэгш эрхийн зарчимд үндэслэсэн нийгэмд амьдардаг байсан бол хувийн сургууль гэх ойлголт өнгөрсөн зууны зүйл болж үлдэх ёстой юм...