15-р хуудаснаас эхлэх Маскийн эзэмшлийг нээсэн нь хэсгийг унших явцад нүдний өмнө The Great Gatsby-г л зураад байв. Чихэнд Никийн хоолой сонсогдоод л 2000аад оны Сан Францискогийн интернетээр мөнгө олох донд автсан тухайн төрх нь 1925 онд Америк мөрөөдлийг нэг талаас шүүмжлэн бичсэн Scot Fitzgerald-ийн "Уудам сэтгэлт Гэтсби" киноны New York-ийн амьдралаас огт ялгаагүй санагдсан учраас тэр. Gatsby- үзсэн, Элон Маск уншсан бол энэ хэсэг танд уншигдах бус харин дуу хөгжим, хүмүүсийн инээд наргиа, хотын чимээтэйгээ таны тархинд тоглоно дөө. Намтар ном гэхэд уран зохиолын номтой харьцуулагдахуйц эхлэлтэй байна гэдэг хэчнээн сайн ном болохыг илтгээд өглөө. Орчуулгын зарим нэг ном дээрх Америк сэтгэхүйн хошигнол Монгол хэлнээ нэг л эвгүйгээр буудаг боловч энэ номд тийм зүйл дурдагдаагүй учир их аятайхан уншигдаад урсаад л явчихна. Би өмнөх тэмдэглэлүүддээ заавал энэ номыг унш гэж айхавтар хэлж байгаагүй, уншвал сонирхолтой гээд л орхиж байсан. Харин энэ номыг хүн болгон, тэр тусмаа залуучууд заавал унших хэрэгтэй! Чи санхүүгийн мэргэжлээр сурдаг бол бүр заавал унших ёстой! Заавал. Эл номтой танилцаагүй үлдсэн нь ёстой л азгүй тахиа шүү!

Элон Маскыг мэдэхгүй хүн гэж бараг байхгүй. Хамгийн өнгөц мэдээлэлтэй хүн ч түүнийг бизнесмен, хөрөнгө оруулагч, CEO гэдгээр нь мэднэ. Гэхдээ та уг номтой танилцсанаар түүнийг хөрөнгө мөнгөнөөс хавь илүү зүйлсийг зорьж хийж бүтээж явааг мэдэх болно. Өмнөх тэмдэглэлд дурдсан Зэнгийн сургаалд өөрөө өөрийгөө гэгээрүүлж, юунд ч санаа зовохгүй, нэг ёсны амар жимэр аж төрөх тухай өгүүлсэн бол энэ хүний амьдрал үүний яг эсрэг нь. Тэр өөрийгөө, өөрийн хувийн амьдралаа гаргууд нь хаячихсан гэж хэлж болно. Түүнд хүн төрөлхтний төлөө тавьсан маш том зорилго бий. Түүнийхээ араас эгээ л ажлын морь шиг зүтгэдэг хүн. Биологийн нас нь хүрэхгүй учраас улам бүр шаргуу ажилладаг байх л даа. Хувийн онгоцоо хөлөглөөд өөрийн ажлын талбруудруугаа нисээд л маш завгүй амьдралын хэв маягтай. Уг ном түүний өвөө эмээгийнх нь амьдралын түүхээс эхлэн хүүрнэнэ. Цаашлаад түүний оюутан нас, анхны стартап, Paypal-ийг хэрхэн үүсгэсэн, яаж сансрын ертөнцөд орж хэрхэн пуужингуудаа хийсэн, анхны амжилттай нислэгээ хийх хүртлээ ямар ямар давааг даван туулсан, Tesla машины бүтсэн гайхалтай түүх, нарны энергийн тухай зэргийн хажуугаар олон олон уналтууд дундаас хэрхэн босч ирсэн тухай маш дэлгэрэнгүй, тод томруунаар бичсэн. Энэ бүгд туйлын сэтгэл хөдөлгөж байсныг дурдах юун. Үүний зэрэгцээ танд мэдлэг болохуйц ч маш олон сонирхолтой сэдвийг хөндөнө.Боломжгүй зүйлийг боломжтой болгохын төлөө одоо ч гэсэн тэд дэлхийн нэг өнцөгт өдөр шөнөгүй ажилласаар л байна. Хүн төсөөлж л чадах юм бол бүтээдгийн тод жишээ.

Тэр энэ ертөнцийн хүн яагаад ч биш. Бага байхаас л ээж нь түүнийг энгийн хүүхэд биш сод ухаантан гэдэгт нь итгэдэг байв. Тэр үнэхээр л сод ухаантан юм. Түүний тархи энгийн хүнийхээс огт өөрөөр ажилладаг. Тэр хүүхэд байхаасаа л ухаан бодолдоо тэр чигт нь автаж, огт өөр ертөнцөд оччихсон юм шиг орчноосоо тасардаг байж. Дүрс тогтоох гайхалтай чадвартайн зэрэгцээ ой санамж нь маш сайн учраас тэр гурав дугаар анги байхдаа өөрийн гэр, сургуулийн ойролцоох бүх номын дэлгүүрүүдийн номыг уншиж дуусгасан бөгөөд бүгдийг нь цээжилчихсэн байж. Бүр Британника нэвтэрхий толийг ч тэр. Сүүлдээ унших номгүй болсон тэрээр шинэ ном авчруулахыг номын дэлгүүрийн ажилтнуудаас гуйдаг байсан гэдэг. "Оройн хоолон дээр Тоска сар дэлхийгээс хэр хол зайтайг сониучирхан асуухад Элон сар дэлхий хоорондын зайг перицентр апоцентрээр нь яг таг хэлэх жишээтэй." Элон Маскийн дүрсэн мэдээллийг боловсруулах үүрэгтэй тархины нэг хэсэг нь давхар төсөөлөн бодох чадвартай бөгөөд тархи нь яг л график чипийн зарчмаар ажилладаг гэж тэр үздэг. Төсөөлсөн зүйлсийг нь нүдэнд нь маш тодорхой, нарийн детальтайгаар дүрслэн харуулдаг гэсэн үг. "Би тоо болон дүрснүүдийн хоорондын харилцан хамаарал, алгоритм харьцааг боловсруулж чадна. Хурдатгал, импульс, кинетик энерги гэх мэт зүйлсэд бусад биетийн нөлөөлөл ямар байхыг маш тодорхой хардаг." гэж тэрээр уг номондоо дурджээ.

Энэ мэт түүний хүүхэд насны тухай хэсэг маш сонирхолтой. Галзуу, гал хүсэл эрмэлзэлийн хажуугаарх яхир хатуу эцэг, сургууль дээрх хүүхдүүдийн дарамт зэрэг хүүхэд нас нь үнэхээр өрөвдмөөр өнгөрсөн тухай хэсгүүд таныг гунигт автуулна. Баярласан, гуньсан, гайхширсан, биширсэн, догдолсон, айсан, харууссан мэдрэмжүүдээр дүүрэн ном.

Нэг хүсэлт...Арван найм хүрээд гадаадын цөөнгүй оронд хүүхдүүд нь бие даан амьдарч эхэлдэг. Өөрийн амьдралыг эхлүүлэхээр алс холыг зорино. Харин Монголд гуч гарчхаад эцэг эхтэйгээ хамт амьдарч тэтгэврийн мөнгөөр нь амьдардаг улсууд ч байх. Миний хувиас та бүгдээс хүсэх ганцхан зүйл... Хүүхдээ битгий бөөцийл, битгий хорь, битгий загна.Зүгээр зөнд нь орхиод биеийг нь даалга! "Халдеманыхан хүүхдүүдийнхээ хэрэгт хөндлөнгөөс оролцолгүй зөнгөөр нь орхих аргаар хүмүүжүүлдэг байсан нь Маскийн үе хүртэл уламжлагджээ. Хүүхдүүд өөрсдийн зөнгөөр зөв араншинтай болох ёстой гэж Жошуа итгэдэг байсан учраас хүүхдүүдээ хэзээ ч шийтгэдгүй" байв. Үнэхээр л зөнгөөрөө өссөн хүүхэд л өөрөө өөрийгөө хүмүүжүүлдэг, өөрөө өөрийнхөө асуудлыг шийдэх чадвартай бие хүн болж төлөвшдөг гэдэгтэй би зуун хувь санал нийлнэ.

Одоогийн байдлаар Элон гурван компани эзэмшдэг бөгөөд эд бүгд тус тусынхаа салбарт хувьсгал хийн цойлон гарч ирсэн билээ. Эдгээрээс миний сонирхлыг хамгийн их татсан Tesla. Тесла нь хамгийн анхны бүрэн цахилгаан машин бөгөөд Теслатай танилцах тусам миний машинд тавих шаардлага улам өндөр болж эхлэв. Машины урд хамрыг нээнгүүт л баахан эд анги, тос, масло юу юу ч байдаг юм машин мэдэхгүй надад бол их төвөгтэй санагддаг. Харин Теслагийн урд хамрыг нээвэл арын багаж хэсэг шиг л харагдана. Ардаа урдаа хоёр багажтай, маш хөнгөхөн хэзээ ч бензин тос масло нэмж, эд анги солиулж сэлбэгийн компаниудад мөнгө зарахгүй гэсэн үг. Янзтай байгаа биз? Теслад ямар нэг эвдрэл гэмтэл гарвал Теслагийн инженерүүд алсын зайнаас таны машиныг интернетэд холбон програм хангамжийг нь хийн таны машины асуудлыг тэр дор нь шийднэ. Зүгээр та бидний барьдаг утас шиг хэмжээнд хүрсэн байгаа биз! Машин гэдэг зүйлийг дөрвөн дугуйн дээр явдаг төмөр төдийхнөөс шал өөр түвшинд аваачсан. Утаа хаядаг, төмөр тоногууд нь эвдэрдэг, тос масло хийдэг, байн байн засварын газар очдог, эвдэрсэн бол нам зогсдог үе аль өнгөрөх үе ч тун ойрхон байна даа. Бас болоогүй машинаа цэнэглэхдээ нэг ч төгрөг төлөхгүй, Tеслагийн бүх зогсоолоос үнэгүй батарейгаа цэнэглэх боломжтойgoos гадна тэр зогсоолд Роботууд хүмүүст үйлчлэх сурагтай. Нэг чухал нөлөө нь байгаль орчинд ч асар их ээлтэй машин. Эх дэлхийгээ хайрладаг хүмүүс уг унаанаас хэзээ ч татгалзахгүй гэдэгт би итгэлтэй байна. Бас Тeслаг заавал хүн жолоодох албагүй GPS ийн тусламжтай өөрөө өөрийгөө жолоодож эзнээ хүссэн газарт нь хүргэдэг болно, машинаа хүссэн газартаа дууддаг ч болно гээд хүний гараар хийдэг зүйлс улам л багасах нь дээ. Манай орны хүмүүст энэ ёстой зөгнөлт кино шиг л сонстох байх. Гэхдээ цаана чинь аль хэдийн хэрэгжээд хүмүүс нэгэнт хэрэглэж дадаад явж байна шүү дээ. Тиймээс л "Тэртээ алсын улсад амьдрал оволзож байхад чи бид юу ч мэдэхгүй эндээ үлдэх нь байна, БОС!" гэж бичсэн минь ийн учиртай. Нүдээр харж чадахгүй юм аа гэхэд унших л хэрэгтэй.

Туйлын сонирхолтой уг номын маш өчүүхэн хэсгийг цухас дурдсан тэмдэглэл минь энд хүрэв.

М. Уянга, The Book Cafe Mongolia