Олон шатлалт маркетинг буюу пирамид тогтолцооны луйврын аргаар үйлдэж буй гэмт хэргийг таслан зогсоох, энэ төрлийн гэмт хэргээс иргэд олон нийтийг урьдчилан сэргийлэх , ухуулга, мэдээлэл өгөх зорилготой “Олон шатлалт маркетинг буюу пирамид тогтолцооны луйврын аргаар үйлдэж буй залилах гэмт хэргийн өнөөгийн нөхцөл байдал, урьдчилан сэргийлэх арга замууд” сэдэвт сургалт, зөвөлгөөн өнөөдөр боллоо.

Тус сургалт, зөвөлгөөнд ЦЕГ-ын Урьдчилан сэргийлэх хэлтсийн дарга, цагдаагийн дэд хурандаа Г.Арсланхуяг, Залилах гэмт хэрэг мөрдөн шалгах хэлтсийн дарга, цагдаагийн хурандаа И.Буян-Өлзий, Улсын ерөнхий прокурорын газрын Зөрчил шалгах ажиллагаанд хяналт тавих хэлтсийн ахлах прокурор, хууль цаазын шадар зөвлөх С.Бурмаа, Санхүүгийн зохицуулах хорооны Захиргааны удирдлагын газрын дарга Б.Батзориг болон бусад албаны хүмүүс оролцсон юм.

1 Залилах гэмт хэрэг мөрдөн шалгах хэлтсийн дарга, цагдаагийн хурандаа И.Буян-Өлзий

“Залилах гэмт хэргээс үүдэлтэй цагдаагийн байгууллагуудад өнөөдөр их ажлын ачаалал бий болгож байна. Нэг хэрэг дээр ганц хүн биш ажлын хэсгүүд гарч ажиллаж байж үр дүн гарна. Зарим залилах гэмт хэргүүд хэдэн сар, жилээс дээш хугацаанд шалгагдаад явж байна. Иймэрхүү гэмт хэргүүд ихээр үйлдэгдэж байгаа учраас ЦЕГ-ын урьдчилан сэргийлэх хэлтэс, Мөрдөн байцаах албаны Залилах гэмт хэрэг мөрдөн шалгах хэлтэс, Эрүүгийн цагдаагийн албатай хамтраад урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр 4 дүгээр сард "Залилах гэмт хэргээс сэргийлэх аян" зохион байгуулж байна. Урьдчилан сэргийлэх аян маань нэлээн үр дүнгээ өгч чадаж байгаа. Өнөөдрийн сургалт, зөвлөгөөнөөр мэргэжлийн зөвөлгөөг өгч, санхүүгийн зохицуулах хороо, прокурорын зөрчилд хяналт тавих хэлтэстэй зөвлөлдөх болно.

Гэмт хэрэг үйлдэгдсний дараа биш гэмт хэргийн бэлтгэл үед урьдчилан сэргийлж таслан зогсоох нь бидний гол зорилго. Санхүүгийн зохицуулах хороотой хамтарч ажиллавал сүлжээний бизнесээс ард иргэдийгээ хамгаалах, хохирол учруулахгүй байх, гэмт хэргээс сэргийлэх бүрэн боломжтойг ойлгон энэхүү сургалт зөвлөгөөнийг зохион байгуулж байна.

2 Залилах гэмт хэрэг мөрдөх хэлтсийн ахлах мөрдөгч Л.Цогтсайхан

ЦЕГ-аас санаачлан залилах гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх түүний дотроос пирамид тогтолцооны луйврын аргаар үйлдэгдэж байгаа залилах гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, таслан зогсоох, иргэдэд энэ талаар үнэн бодит мэдээ мэдээлэл өгөх зорилгоор тус сургалтыг зохион байгуулж байна. ЦЕГ-ын урьдчилан сэргийлэх хэлтэс, Мөрдөн байцаах алба, Эрүүгийн цагдаагийналба, Улсын ерөнхий прокурорын газар, МУИС-ийн эрдэмтэн багш, нийслэлийн дүүргүүдийн мөрдөн байцаах нэгжийн дарга, алба хаагчид оролцож байна.

Сургалт зөвлөгөөний гол зорилго нь пирамид тогтолцоогоор үйл ажиллагаа явуулж байгаа иргэн, аж ахуй нэгжийн үйл ажиллагаанд хяналт тавих , эдгээрийн үйл ажиллагааг зохицуулах мөн шаардлагатай бол холбогдох хууль тогтоомжид нэмэлт өөрчлөлт оруулах зэрэг асуудлыг хэлэлцэнэ. Цагдаагийн байгууллага төрийн бусад байгууллагатай хамтран пирамид тогтолцооны луйврын аргаар үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуй нэгж, иргэнд хяналт шалгалтаа тогтоох, Аж ахуйн тусгай зөвшөөрөлд нь олон шатлалт маркетинг буюу шууд борлуулалтын худалдаа гэдэг тусгай зөвшөөрлийг оруулж өгье гэсэн санал гарч байна. Мөн энэ төрлийн үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа иргэний бүртгэлийн нэгдсэн цахим сантай болох зорилтыг тавин ажиллаж байна.

3 МУИС-ийн Бизнесийн сургуулийн маркетинг худалдааны танхимын эрхлэгч доктор профессор С.Бурмаа

Сүлжээний бизнес, сүлжээний маркетингийн талаар товч онолын ойлголт өгөх болно.

Олон шатлалт маркетинг нь сүлжээний бизнесийн нэг хэлбэ р. Бодит бүтээгдэхүүнийг хэрэглэгчдэд борлуулдаг, давхар сурталчилж, тээвэрлэн хүргэж, баталгаа даатгал нэмэлт үйлчилгээнүүдийг бий болгодог. Ингэж хэрэглэгчдийн сэтгэл ханамжийг дээшлүүлж харилцан үр ашигтай ажиллаж байдаг. Энэ нь хууль ёсны бизнес гэж би үзэж байна.

Яагаад гэвэл тухайн хүн мөнгөө төлөөд харицд нь бараа бүтээгдэхүүн худалдан авч байгаа юм. Энэ тохиолдолд худалдан авагч тал хохироогүй учир гэмт хэрэг гэж үзэхгүй. Харин сүүлийн үед зарим нэгэн мөнгө амласан сүлжээний бизнес хэрэглэгчдийг хохироох үзэгдэл их гарсан. Иргэд энэ тал дээр ихээхэн анхаарч сонор сэрэмжтэй байх хэрэгтэй. Аль нь сүлжээний бизнес вэ гэдгийг ялгаж салгах хэрэгтэй юм.

4 Санхүүгийн зохицуулах хорооны Захиргааны удирдлагын газрын дарга Б.Батзориг

Санхүүгийн зохицуулах хорооны хувьд УИХ-аас байгуулагдаж, үйл ажиллагаагаа УИХ-д тайлагнадаг байгууллага. СЗХ их хурлаас долоон гишүүн томилж, тус долоон гишүүний шийдвэрийг УИХ-аас томилогдсон таван хяналтын зөвлөлийн гишүүн хянаж байдаг ийм бүтэцтэй байгууллага. Монгол улсын санхүүгийн зах зээлийг зохицуулах, санхүүгийн зах зээлийг тогтвортой байдлыг хангаж, хэрэглэгчийн эрх ашгийг хамгаалах үүрэгтэй учраас тусгайлан УИХ-аас томилогдон ажилладаг байгаа. Банкнаас бусад санхүүгийн зах зээлийг бүхэлд нь хяналт тавьж ажилладаг.

СЗХ-нд бүртгэлтэй 2187 этгээд үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Шууд утгаар нь хэлвэл тусгай зөвшөөрөл авсан компаниуд маань залилан мэхлэх гэмт хэрэгтэй ойролцоо үйл ажиллагаа явуулдаг гэсэн үг. Санхүүгийн зах зээл өөрөө итгэлцлийг олж аваад түүн дээр тоглож мөнгө олдог. Санхүүгийн зах зээл дээр ямар ч чадваргүй хүмүүс орж ирээд хүмүүсийн итгэлцлийг олж залилан мэхлэх, үйл ажиллагаа явагдаж байна.

Харин СЦХ-нд бүртгэлтэй компаниудын хувьд тус компани хуулийн дагуу бизнес эрхлэх чадвартай юу, их хэмжээний хөрөнгийг татан төвлөрүүлсэн тохиолдолд бизнес эрхлэх төлөвлөгөө бодитой юм уу гэдгийг олон талаас нь судлаж байж энэ компани энэ зах зээл дээр итгэлцлийн бизнесийн үйл ажиллагааг явуулах боломжтой юм байна гэдэг зөвшөөрлийг олгодог. Зөвшөөрлийг олгосны дараа сар улирал тутам тайланг авдаг. Энэ тайлан дээр хорооны ажилтнууд байнгын хяналт тавьдаг. Ямар нэгэн эрсдэл үүсвэл газар дээр нь очиж шалгадаг. Шалгах явцад зөрчлийн шинж илэрвэл зөрчил шалгах ажиллагааг хэрэгжүүлдэг.

Жи Тайм сүлжээний хувьд СЗХ-оос мэдээлэл л өгсөн. Жи таймруу хуулийн ямар ч байгууллага айгаад орж чадахгүй байсан тэрний үр дагавраар мөнгө, машин орон сууцны хөтөлбөрлүү оруулж эхэлсэн. Энэ хөтөлбөрийг зогсоогоогүй бол цаашид хэрхэх байсан нь тодорхойгүй. Төрийн байгууллагууд ороогүй байхад СЗХ очиж үзэж, мэдээллийг холбогдох байгууллагуудад өгч ажилласан. СЗХ санхүүгийн зах зээлийн тал дээр өндөр мэргэшсэн ажилчид байдаг тул пирамид луйвар байна уу гэдгийг шинжээчээр орж ажилладаг. Харин нэр барьж залилан мэхлэх үйлдэл илэрвэл Цагдаагийн байгууллагатай хамтарч таслан зогсоох арга хэмжээг авч ажиллана.

5 Шууд худалдаа, сүлжээний бизнесийн маркетинг судлаач Д.Чимэддамба:

“Олон шатлалт маркетинг буюу пирамид тогтолцооны луйврын аргаар үйлдэж буй залилах гэмт хэргийн өнөөгийн нөхцөл байдлууд, урьдчилан сэргийлэх арга замууд” сэдэвт сургалт, зөвөлгөөн болж байгаад их баяртай байна.

Өнөөдөр Монголд үйл ажиллагаа явуулж байгаа санхүүгийн пирамид 18, бараатай пирамид 15, өнгөлөн далдлагдсан шууд худалдааны компани 15, шууд худалдааны компани 3 байна. Гэтэл хуулиараа энэ бүхнийг бүгдийг нь хориглочихсон байна. Гэсэн ч энэ үйл ажиллагаа зах зээл явагдаж, залилан луйвар нь улам гүнзгийрч байна. Хамгийн сүүлийн жишээг татвал Stanford олон улсын хөрөнгө оруулалт, та нэг жилд 1200 хувийн ноогдол ашиг авна, та 10 мянган долларын хөрөнгө оруулалт оруулчихвал долоо хоног бүр 650 долларын ашиг авна гэх сурталчилгаа явж байна.

2009 онд бас нэг аж ахуй нэгж Зэс эрдэнийн хувь тарааж 24500 хохирогчтой хуурамч хувьцаа тараасан луйврыг Санхүүгийн зохицуулах хороо шалгаж байгаа юм байна.

Сүүлийн үед хүмүүсийг залилах гэмт хэрэг ихээр үйлдэгдэх болсон тул Цагдаагийн байгууллага, Санхүүгийн зохицуулах хороо хамтран ажиллах нь зөв зүйтэй юм.