Үүний дараахан буюу 2016 онд тэд мөн 2020 он гэхэд зэвсэгт мөргөлдөөнийг эцэслэхэд хэрэгжүүлэх шаардлагатай 54 алхмыг гаргаж иржээ. Африкийн холбооны гишүүн орнууд улс төр, эдийн засаг, нийгэм, байгаль орчин, хууль эрх зүйн асуудалд анхаарлаа хандуулах ёстой гэдгийг удаа дараа сануулах болсон. Тэд Африкийн тогтвортой байдлыг хангалттай санхүүжүүлэхээс эхлээд босогчдыг дарах, дэд бүтцийг хөгжүүлэх гэх мэт олон арга хэмжээ авч эхэлнэ хэмээн мэдэгдсэн юм. Бусад алхмууд нь хүний ​​наймаа, авилга, хууль бус санхүүгийн эх үүсвэртэй тэмцэх байв.

Тус мэдэгдлийг гаргаснаас хойш Африк улс хоорондын зөрчилдөөн бүр нэмэгджээ. Африкт 1990-2019 оны хооронд улс төрийн болон шашны 630 орчим зэвсэгт мөргөлдөөн гарсан аж. Ялангуяа шашин хоорондын зөрчилдөөн нь энэ төрлийн дэлхийн хэмжээн дэх мөргөлдөөний 75 хувийг эзэлж байжээ. 

“Буун дууг хорих” оролдлогууд үр дүнгээ өгсөнгүй. Дээрх гэрээнд гарын үсэг зурснаас хойш Африк дахь мөргөлдөөн харин ч илүү ихэссэн гэхэд болно.

Ажилтанд хүрээгүйн нэг шалтгаан нь тус тив дэх зөрчилдөөний тоог харгалзан үзвэл 2020 онд бүгдийг нь зогсооно гэдэг нь боломжгүй явдал байсан юм. Хоёр дахь шалтгаан нь тэдгээр мөргөлдөөний олонх нь дотоод шинжтэй, иргэд нь Засгийн газрынхаа эсрэг тэмцсэн иргэний дайн байсанд оршино. Аливаа улс орны дотоодыг тэмцлийг гадаадын хүчин шийдэж байсан тохиолдол маш ховор байдаг. 

"Африкийн холбоо эдгээр мөргөлдөөнүүд нь хүмүүс хоорондын эрх ашгийн төлөөх тэмцэл гэдгийг ухаараагүй цагт ямар ч амжилт гаргахгүй" гэж улс төр судлаач Сайр Акбон хэлжээ. 

Мөргөлдөөний театр

Мали дахь Туарегийн салан тусгаарлагч, жихадист босогчид, Хойд Нигерийн Боко Харам, Буркина Фасо дахь жихадист болон цэрэг армийн босогчид, Сомали дахь Аль-Шабаба, Төв Африкийн Бүгд Найрамдах улсад болж буй иргэний дайн зэрэг нь асар олон жил үргэлжилж байгаа мөргөлдөөн билээ. 

Ялангуяа Ливи, Өмнөд Судан, Камерун дахь Англофон Амбазони салан тусгаарлагчдын хооронд өрнөсөн дайнууд нь аль аль талдаа асар их хэмжээний хохирол учруулаад байгаа. 

Ихэнх зөрчилдөөн ихэвчлэн эдгээр газруудад төвлөрдөг: 

• Мали, Буркина Фасо, Нигерийн хойд хэсэг, Чад, Судан, Эритрея зэрэг Сахелийн бүс
• Чад нуурын нутаг, Камерун, Чад, Нигер, Нигери
• Африкийн эвэр, үүнд Сомали, Судан, Өмнөд Судан, Кени
• Их нууруудын бүс нутаг, тухайлбал Бурунди, Ардчилсан Конго (DRC), Руанда, Уганда.

Хамгийн хэцүү нь эдгээрийн олонхи нь хил дамнасан мөргөлдөөн болдог бөгөөд үүний нөлөөгөөр бүс нутгийн хөгжил маш хүнд цохилтод ордог. Босогчид өөрсдийн хүрээгээ тэлэхийн тулд зэргэлдээ орнууд руугаа дайрах нь түгээмэл үзэгдэл бөгөөд үүнээс болоод иргэний дайн нь үнэстэн дамнасан тэмцэл болж хувирна. 

Ихэнх Африкийн зөрчилдөөнийг хүчирхийлэл, ялангуяа хэт даврах үзлийг дэврээдэг билээ. Мозамбикийн Кабо Делгадо мужид гарч буй мөргөлдөөн энэ ангилалд багтдаг. Тэнд олноор нь хүйс тэмтрэх, хүний мах идэлт зэрэг гэмт хэрэг нэг бус удаа гарч байсан юм.

Олон жилийн зөрчилдөөн

Африкийн холбоо Африкт энх тайван, аюулгүй байдал, тогтвортой байдлыг дэмжихэд ихээхэн ач холбогдол өгч, түүний дотор 2015 онд батлагдсан 2063 он хүртэл хэрэгжүүлэх хөтөлбөр гаргажээ. 

Гэхдээ энх тайван, аюулгүй байдал тивийг төөрөлдүүлж байна. Зарим зөрчил мөргөлдөөн хэдэн арван жилийн турш үргэлжилсээр байна. Үүнд Баруун Сахарын эсрэг тэмцэл, Исламын Магреб дахь Аль-Кайда бүлэглэлтэй холбоотой Мегреб муж дахь зөрчил, Сомалийн иргэний дайн, Холбооны Ардчилсан хүчний болон Эзэнтний эсэргүүцлийн арми зэргийг дурдаж болно. 

Арван найман жилийн өмнө Африкийн Холбоо нь Үндсэн хуульдаа өөрчлөлт оруулж, гишүүн орнуудын дотоод хэрэгт хөндлөнгөөс оролцохыг зөвшөөрөв. Гэхдээ энэ нь эсрэгээрээ тухайн мөргөлдөөн илүү удаан үргэлжлэх аюулд хүргээд байгаа. 

Үүний нэг жишээ бол Ливид гарсан мөргөлдөөн юм. Турк, Египет, Орос, Арабын Нэгдсэн Эмират улсууд тус улсын иргэний дайн илүү хурцадсан болохыг хүн бүр мэдэж байгаа. 

Тиймээс эцсийн бүлэгт аливаа зэвсэгт мөргөлдөөнийг гаднын оролцоогүйгээр дуусгах бодлого нэн чухал болоод байна. Гэвч улс орнууд энх тайвнаас илүү өөрсдийн эрх ашгийг урьтал болгож байгаад асуудлын гол зангилаа оршино. 

Эх сурвалж: conversation.com