Монгол Улсын Засгийн газрын 2018 оны хоёрдугаар сарын 28-ны 62 дугаар тогтоолоор 5 сараас эхлэн иргэд  Улаанбаатар хотод түүхий нүүрс оруулахгүй, хэрэглэхгүй байхаар болсон.

Судалгаагаар гэр хорооллын айл өрхүүд жилд дунджаар 600 гаруй мянган тонн нүүрс түлдэг аж. Халаалтын зуухнуудыг оролцуулбал энэ тоо өснө. Тэгэхээр дунджаар 700-800 мянган тонн түлш үйлдвэрлэж, иргэдэд нийлүүлж байж түүхий нүүрсийг бүр мөсөн хэрэглээнээс хасах боломжтой гэсэн үг юм.

Түүнчлэн өнгөрсөн 2014-2015 оны онд ийм сайжруулсан түлшийг худалдаанд гаргаж, агаарын бохирдлыг бууруулах арга хэмжээ авч байсан. Гэвч худалдах цэгүүд хол, иргэд мэдээлэлгүйн улмаас тэр ажил үр дүнд хүрээгүй. Тэгвэл энэ удаад ч ийм эрсдэл үүсэхийг хэн ч үгүйсгэхгүй юм.

Түүхий нүүрсийг шатаахад гэр амархан дулаацдаг ба дулаанаа ч удаан хадгалдаг болохыг иргэд хэлдэг.

Гэхдээ шахмал түлш хэрэглэдэг болсноор түүхий нүүрсний хэрэглээг хоёр дахин бууруулах боломж бүрдэнэ гэдгийг албаныхан хэлж байгаа. Үүнийгээ ч дагаад агаарын бохирдол 40-50 хувь буурах тооцоог ч мөн гаргасан.

Харин энэ асуудал иргэдийн дунд нэлээд маргааныг дагуулж байна. Учир юу вэ гэвэл өнөөх шахмал түлшний гаргаж буй утаа нүүрснээсээ нэг их ялгаатай байсангүй. Хүмүүсийн нэг хэсэг нь түүнийг хоргүй утаа гэж байгаа бол нөгөө хэсэг нь ийм аргаар хэзээ ч утаа арилахгүй, юм шатааж л байгаа юм чинь утаа гарах л болно гэх мэтээр маргалдаж байна. Арга ч үгүй биз.

Тэгвэл Тавантолгой түлш” компанийн  ахлах зөвлөх, доктор, профессор Г.Бадамхатан “Утаанд байдаг хорт бодисуудыг бууруулж байгаа.  Ялангуяа, угаарын хий гэж байдаг. Тэр байхгүй болно. Хүхэрлэг хий, азотын хий байхгүй болно. Ерөнхийдөө нүүрс түлэхэд гардаг хорт элементүүдийн хэмжээг 2-8 дахин багасгаж байна. Түүнчлэн хатуу тоосонцрын хэмжээ 30 орчим хувь буурна. Энэ бүхнийг бодитоор тооцоод үзэхэд агаарын бохирдол  50-60 хувь буурах үндэслэлтэй.  Тэгэхээр одоо айл өрх, иргэд маань үүнийг ухамсарлаж, шахмал түлшээ хэрэглэмээр байна. Янз бүрийн хандлага нийгэм байна л даа. Түүхий нүүрсээ түлнэ, бид шахмал түлш түлж үзээгүй гэж ярьж байна. Уг нь бүх нийгмээрээ хамтарч чадвал агаарын бохирдлыг бууруулах боломжтой. Нэг тонн нүүрс түлэхэд агаарт буй бодисуудтай холилдохоор 1.5 тонн утаа бий болдог. Тэгэхээр нийслэлчүүд жилд 6000 тонн нүүрс түлэхэд 9000 тонн хорт утаа гарч байна гэсэн үг. Эргээд иргэдийн эрүүл мэндэд маш хортойгоор нөлөөлж байгаа.” гэж хэлсэн юм.

Нэмж дурдахад, Засгийн газрын 62-р тогтоол гарахад иргэд хардах эрхийнхээ хүрээнд энэ ажил хэн нэгний бизнесийг цэцэглүүлэх шалтаг байхвий гэж эмээж байсан. Тэгэхээр одоо бид чухамхүү утааг бууруулна гэж ам бардам хэлсэн дарга нарын үг хэр үнэн байхыг харах л үлдлээ.

Ямартай бид энэ жил утаатай байх нь үнэн аж. Гэхдээ хор багатай утаагаар л амьсгалах шинжтэй. Заримдаа ч Монголын минь ард түмэн туршилтад орж буй хулганууд шиг л санагдах юм. Энэ аргыг туршаад ард түмэн яахыг харна, энэ аргыг хэрэглээд утаа буурна гэдэг үгийг мөн ч олон жил сонсож байна. Бид ч гэж бид... хүлцэнгүй тайван сайхан ард түмэн юм даа.

О.Баяраа

Эх сурвалж дурдахгүйгээр зөвшөөрөлгүй хуулбарлан нийтлэхийг хориглоно.