Сүүлийн хэдэн жилд эхчүүд жам ёсоороо амаржихаас эрс татгалзах болжээ.

Өөрөөр хэлбэл, амаржиж буй эхчүүдийн 40 хувь буюу 100 эмэгтэй тутмын 40 нь кесарево буюу манайхны хэлдгээр хийсвэр хийлгэж байна гэсэн судалгаа бий.

Хийсвэр хагалгаа гэдэг нь өөрөөрөө буюу байгалийн жамаараа амаржих боломжгүй эхэд зайлшгүй хийдэг нэг төрлийн мэс засал юм. Өөрөөр хэлбэл энэ нь эмчийн заалтаар, эрсдэлтэй жирэмслэлтийн үед хийгддэг мэс ажилбар билээ. 

Энэхүү төрөлтийн 2 үйл явцын талаарх албан ёсны дүгнэлт, тодорхойлолт манай улсад байдаггүй ч олон эхчүүдийн эрүүл мэндэд ялгаа нь ажиглагдаж байдаг. 

Хийсвэр хагалгаагаар төрсөн эх тодорхой хугацаанд буюу нэлээд хэдэн сар хоолны дэглэм сахих шаардлагатай байдаг. Сүүтэй цай болон гэдэс дүүргэх ямар ч хүнсний бүтээгдэхүүн хэрэглэж болдоггүй. Үүнээс үүдэж хөхөнд нь сүү орохгүй удах, ядрах гэх мэт шинж тэмдгүүд илрэх нь бий.

Дээр нь дотор болон гадна оёо нь хүндүүрлэх, нуруу чилэх гэх мэт олон зовиурууд илэрдэг. Мөн кесар хагалгаагаар төрсөн эхчүүд ихэвчлэн дараагийн төрөлтөндөө ч хагалгаа хийлгэх шаардлагатай болдог. Учир нь кесарын дараа өөрөөрөө төрөх явцад оёоны эдгэрэлтээс хамаарч маш олон эрсдэлүүд үүсэж болдог байна.

Хагалгаа хийлгэсэн эхийн умайд сорвижилт үүсдэг бөгөөд хэрвээ оёо нь хэт их сорвижсон байвал дараагийн хүүхэд жам  ёсоороо төрөхөд хүндрэл учруулж, умай урагдах эсвэл цус алдах тохиолдол гардаг. Хэрвээ сорви урагдвал хүүхдээ цааш тээх боломжгүй, цаашлаад умай саваа тайруулах хүртэл хүндрэл эрсдэл учирдаг аж.

Үүнийг дагаад сорвины жирэмслэлт гэх аюул бий. Кесарын дараах хоёр эсвэл гурав дахь жирэмслэлтэд ургийн ихэс умайн сорвинд бэхлэгдсэн тохиолдолд эх, ураг 2 хоёулаа амиа алдаж ч болдог.

Ийм л учраас өөрөөрөө буюу жам ёсоороо төрөх нь хамгийн зөв сонголт билээ.

Гэхдээ мэдээж кесар хагалгаа хийлгэхээс өөр аргагүй, эмчийн заалттай бол өөрийн болон үр хүүхдийнхээ төлөө хийлгэх нь зөв юм. Харин эрүүл саруул жам ёсоороо төрөх боломжтой хэрнээ мэс ажилбар сонгох нь хэтэрхий өрөөсгөл юм.

Кесар хагалгааг төрөхийн өвдөлтөөс айсан эхчүүд болон гоо сайхнаа хадгалж үлдэх гэсэн хүсэлтэй бүсгүйчүүд сайн дураараа хийлгэх болжээ. Тэгвэл кесар хагалгаа ч маш аймшигтай өвдөлтийг мэдэрдэг гэдгийг санах нь зүйтэй.

Тус хагалгааг хийхдээ хэвлийн доод хэсэг, давсагны дээд хэсгийг нээж, хүүхдийг гаргаж авдаг. Дараа нь хэвлийг буцааж оёж, хэвийн байдалд оруулахыг хичээдэг. Улмаар хагалгааны дараа, мэдээ алдуулагчийн үйлчлэх хугацаа дуусаж, хийсвэрээр төрсөн бүсгүйчүүд асар их өвдөлт, тухгүй байдлыг мэдэрч, зовлон гээчийг өөрсдийн биеэр амсдаг.  

Кесар хагалгааны үед зөвхөн хүүхэд төрчихлөө гээд аюул осол алга болдоггүй. Мэдээ алдуулагч эхийн биеэс бүрэн гадагшлах хүртэл хагалгаа амжилттай болсон эсэхийг хэлэх аргагүй байдаг. Хийсвэр хагалгааны үеэр ээжүүд өвдөлт мэдрэхгүй боловч бие доторх бүхий л хөдөлгөөнийг мэдэрч байдаг. Харин дараа нь тэд тэсвэрлэхийн аргагүй өвдөлтийг хэд хоногийн турш мэдэрдэг юм.

Хийсвэр хагалгаанд орох шаардлагатай нөхцөл байдлууд:

• Умайн цус алдалт
• "Эклампси" буюу "хүнд хэлбэрийн жирэмсний хожуу хордлогын таталт"
• Хярзан урагдах
• Ургийн аюулгүй бус байдал
• Цохилж байгаа хүйг алдах (Ургийн хүй нь ургаасаа богино буюу жижиг хэмжээтэй байх)
• Төрөлт түргэсгэх оролдлого амжилтгүй болсон
• Ургийн хэмжээ эхийн аарцагтай харьцуулахад хэт том байх
• Эхийн клиник үхэл
• Төрөх явцад хүндрэл үүсэж, эхийн бие муудах зэрэг тохиолдолд кесар хагалгааг хийж, ургийг эсэн мэнд төрүүлдэг. 

Тэгэхээр охид бүсгүйчүүд минь аль болох мэс ажилбараар төрөх сонголтыг сайн дураараа бүү хийгээрэй. Мөн хэрвээ та кесар хагалгаагаар төрсөн эхчүүдийг ямар ч эрсдэлгүй, өвдөлтгүй төрдөг хэмээн боддог бол тэр бодлоо тархинаасаа авч хаях хэрэгтэй шүү. Учир нь зарим хүмүүс хагалгаагаар төрсөн ээжүүдийг ихээхэн гоочилж буй харагддаг. Гэвч тэд жам ёсны төрөлтийн өвдөлтөөс магадгүй хэд дахин илүү өвдөлтийг мэдэрч, маш их эрсдэлийг даван туулж, зориг гарган бүхнийг тэсдэг юм шүү.

Эх хүн хүүхдээ төрүүлэх үедээ үхэлтэй нүүр тулаад үрээ шүүрч аваад, энгэртээ тэврэн буцаж ирдэг юм гэнэ лээ.

Э.Анударь 

Эх сурвалж дурдахгүйгээр зөвшөөрөлгүй хуулбарлан нийтлэхийг хориглоно.